▨ شعرهای نیما یوشیج ، پدر شعر مدرن ایران
▨ با صدای احمد شاملو
▨ پالایش و تنظیم: شهروز

شعرهای نیما یوشیج | پالایش شده | Nima Youshij

شعر و شعرخوانی

Copy of شعرهای نیما یوشیج | پالایش شده | Nima Youshij


زیباترین تماشاست
وقتی
شبانه
بادها
از شش جهت به سوی تو می‌آیند،

و از شکوهمندیِ یأس‌انگیزش
پروازِ شامگاهی‌ دُرناها را
پنداری
یکسر به‌سوی ماه است.



زنگار خورده باشد و بی‌حاصل
هرچند
از دیرباز
آن چنگِ تیزْپاسخِ احساس
در قعرِ جانِ تو، ــ
پروازِ شامگاهی دُرناها
و بازگشتِ بادها
در گورِ خاطرِ تو
غباری
از سنگی می‌روبد،
چیزِ نهفته‌یی‌ت می‌آموزد:
چیزی که ای‌بسا می‌دانسته‌ای،
چیزی که
بی‌گمان
به زمان‌های دوردست
می‌دانسته‌ای






شاملو، شبانه  " زیباترین تماشاست " از دفترِ دشنه در دیس

بر این جاده ها/ قدری گل/ قدری شبنم نشسته است/ امروز می دانستم هوا ابری است...ء

امروز می دانستم هوا ابری است/ شعر و صدای احمدرضا احمدی

▨ نام شعر: ری‌را
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد شاملو
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
«ری را»... صدا می‌آید امشب
از پشت «کاچ» که بند آب
برق سیاخ تابش تصویری از خراب
در چشم می‌کشاند.
گویا کسی ست که می‌خواند…

اما صدای آدمی این نیست
با نظم هوش‌ربایی من
آوازهای آدمیان را شنیده‌ام
در گردش شبانی سنگین؛
ز اندوه‌های من
سنگین تر.
و آوازهای آدمیان را یک‌سر
من دارم از بر.

یک‌شب درون قایق دل‌تنگ
خواندند آن چنان
که من هنوز هیبت دریا را
در خواب
می‌بینم.

ری را.ری را...
دارد هوا که بخواند.
در این شب سیا.
او نیست با خودش،
او رفته با صدایش اما
خواندن نمی‌تواند.
▨
نیما یوشیج - ۱۳۳۱
ـــــــــــــــــــــــــ
نشانه‌گذاری در شعر نیما یوشیج همیشه مجادله‌برانگیز بوده است. نشانه‌گذاری و متن شعر که در بالا آمده، بر اساس کتاب ِ مجموعه اشعار نیما یوشیج، انتشارات زرین، چاپ اول انجام گرفته است.
ـــــــــــــــــــــــــ
پی‌نوشت‌ها:
۱- معنای «کاچ» در منابع مختلف به‌صورت «قطعهٔ کوچک جنگل در میان مزارع»، «کچلی‌های زمین»، و «بخشی از جنگل که درخت‌های آن را کنده‌اند» آمده‌است.

۲- بند آب: به‌صورت «حفره‌هایی که به دست روستاییان برای آبیاری زمین‌هایی که به آن مشرف است، ایجاد می‌شود»[۱۳] و «برکه‌ای مصنوعی که به‌منظور آبیاری زمینهای اطراف احداث می‌شود»[۱۴] معنی شده‌است.
۳- ری‌را: برخی منابع «ری‌را» را نامِ زن دانسته‌اند. برخی دیگر معتقدند که ری‌را یک صوت است.
 این کلمه که دارای واکه‌های بلند «ای» و «آ» است، با سه‌نقطه‌ای که بعد از آن آمده، فضای ابهام را ایجاد می‌کند. شاعر با استفاده از صدای مبهم مرکب از دو هجای کشیده، حس شنیداری مخاطب را از آغاز شعر تحریک می‌کند.
معانی دیگر «ری‌را» در زبان مازندرانی عبارت‌اند از: (۱) بیدار باش، به هوش باش، هشدار؛ «ری‌را» در بازی‌ای به همین نام در مازندران یعنی «بپا و هوشیار باش» (۲) نام زنی که باید تیزهوش و کاردان باشد (۳) نام پرنده‌ای کوچک‌تر از گنجشک و شبیه به آن.

نیما یوشیج | ری‌را

▨ نام شعر: بخشی از شعر افسانه
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد شاملو
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بخش ۴۵ از شعر فسانه:

۴۵
عاشق: ای فسانه! خَسان‌اند آنان
که فرو بسته رَه را به گلزار.
خَس به صد سال طوفان ننالد
گل زِ یک تندباد است بیمار.
تو مپوشان سخن‌ها که داری.

۴۶
تو بگو با زبانِ دلِ خود
- هیچکس گوی نپْسندد آن را -
می‌توان حیله‌ها راند در کار،
عیب باشد ولی نکته‌دان را
نکته پوشی پِیِ حرف مردم.

۴۷
این، زبانِ دلْ‌افسردگان است،
نه زبانِ پیِ نام خیزان،
گوی در دل نگیرد کسش هیچ.
ما که در این جهانیم سوزان
حرف خود را بگیریم دنبال:
▨
نیما یوشیج - چاپ دی ماه ۱۳۰۱
ــــــــــــــــــــــــ
تقدیم نامه‌ی شاعر: پیشگاه استادم «نظام وفا» تقدیم می‌کنم. هر چند که می‌دانم این منظومه هدیه‌ی ناچیزیست، اما او اهالی کوهستان را به سادگی و صداقتشان خواهد بخشید.

نیما یوشیج | افسانه

▨ نام شعر: اجاق سرد
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد شاملو
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مانده از شب‌های دورادور
بر مسیر خامش جنگل
سنگ‌چینی از اجاقی خرد،
اندرو خاکستر سردی.

هم‌چنان کاندر غبار اندوده‌ی اندیشه‌های من ملال‌انگیز
طرح تصویری در آن هر چیز
داستانی حاصلش دردی.

روز شیرینم که با من آتشی داشت؛
نقش ناهم‌رنگ گردیده
سرد گشته، سنگ گردیده؛
با دم پاییز عمر من کنایت از بهار روی زردی.
هم‌چنان که مانده از شب‌های دورادور
بر مسیر خامش جنگل
سنگ‌چینی از اجاقی خرد
اندرو خاکستر سردی
▨
نیما یوشیج
آبان ماه ۱۳۲۷
ـــــــــــــــــــــــــ
نشانه‌گذاری در شعر نیما یوشیج همیشه مجادله‌برانگیز بوده است. نشانه‌گذاری و متن شعر که در بالا آمده، بر اساس کتاب ِ مجموعه اشعار نیما یوشیج، انتشارات زرین، چاپ اول انجام گرفته است. اگرجه خوانش شاملو در برخی واژگان و جزییات، با این متن تفاوت دارد.

نیما یوشیج | اجاق سرد

▨ نام شعر: آی آدم‌ها
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد شاملو
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آی آدم‌ها که بر ساحل نشسته شاد و خندانید!
یک نفر در آب دارد می‌سپارد جان.
یک نفر دارد که دست و پای دایم می‌زند
روی این دریای تند و تیره و سنگین که می‌دانید.
آن زمان که مست هستید از خیال دست یابیدن به دشمن،
آن زمان که پیش خود بی‌هوده پندارید
که گرفتستید دست ناتوانی را
تا توانایّی بهتر را پدید آرید،
آن زمان که تنگ می‌بندید
بر کمرهاتان کمربند.
در چه هنگامی بگویم من؟
یک نفر در آب دارد می‌کُند بیهوده جان قربان!

آی آدم‌ها که بر ساحل بساط دلگشا دارید!
نان به سفره، جامه‌تان بر تن؛
یک نفر در آب می‌خواند شما را.
موج سنگین را به دست خسته می‌کوبد
باز می‌دارد دهان با چشم از وحشت دریده
سایه‌هاتان را ز راه دور دیده
آب را بلعیده در گود کبود و هر زمان بی‌تابیش افزون
می‌کند زین آب‌ها بیرون
گاه سر، گه پا.
آی آدم‌ها!
او ز راه دور این کهنه جهان را باز می‌پاید،
می‌زند فریاد و امید کمک دارد
آی آدم‌ها که روی ساحل آرام در کار تماشایید!
موج می‌کوبد به روی ساحل خاموش
پخش می‌گردد چنان مستی به جای افتاده. بس مدهوش
می‌رود نعره‌زنان. وین بانگ باز از دور می‌آید:
…«آی آدمها»-
و صدای باد هر دم دل‌گزاتر،
در صدای باد بانگ او رهاتر
از میان آب‌های دور و نزدیک
باز در گوش این نداها:
…«آی آدمها»
▨
نیما یوشیج - ۲۷ آذر ۱۳۲۰
ـــــــــــــــــــــــــ
نشانه‌گذاری در شعر نیما یوشیج همیشه مجادله‌برانگیز بوده است. نشانه‌گذاری و متن شعر که در بالا آمده، بر اساس کتاب ِ مجموعه اشعار نیما یوشیج، انتشارات زرین، چاپ اول انجام گرفته است.

نیما یوشیج | آی آدم‌ها

▨ نام شعر: تلخ
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد شاملو
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
پای آبله ز راه بیابان رسیده‌ام
بشمرده دانه‌دانه کلوخ خراب او
برده به سر به بیخ گیاهان وآب تلخ

در بر رخم مبند که غم بسته بر درم
دل‌خسته‌ام به زحمت شب زنده داریم 
ویرانه‌ام زهیبت آباد خواب تلخ

عیبم مبین که زشت و نکو دیده‌ام بسی
دیده گناه کردن شیرین دیگران
وز بی‌گناه دل‌شدگانی ثواب تلخ

در موسمی که خستگی‌ام می‌برد ز جای
با من بدار حوصله، بگشای در ز حرف
اما در آن نه ذره عتاب و خطاب تلخ

چون این شنید بر سر بالین من گریست
گفتا: «کنون چه چاره؟» بگفتم «اگر رسد
با روزگار هجر و صبوری، شراب تلخ»
▨
نیما یوشیج - آبان ماه ۱۳۲۷
ـــــــــــــــــــــــــ
نشانه‌گذاری در شعر نیما یوشیج همیشه مجادله‌برانگیز بوده است. نشانه‌گذاری و متن شعر که در بالا آمده، بر اساس کتاب ِ مجموعه اشعار نیما یوشیج، انتشارات زرین، چاپ اول انجام گرفته است.

نیما یوشیج | تلخ

▨ نام شعر: پاس ها از شب گذشته است
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد کیایی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــ
پاس‌ها از شب گذشته است
میهمانان جای را کرده‌اند خالی، دیرگاهی‌ست
میزبان درخانه‌اش تنها نشسته
درنی‌آجین‌جایِ خود برساحل متروک می‌سوزد اجاق او
اوست مانده، اوست خسته.

مانده زندانی به لب‌هایش
بس فراوان حرف‌ها، اما
با نوای نای خود دراین شب تاریک پیوسته
چون سراغ از هیچ زندانی نمی‌گیرند
میزبان در خانه‌اش تنها نشسته.
▨ 
نیما یوشیج
زمستان ۱۳۳۶
ــــــــــــــ
پی‌نوشت: خوانش این شعر مطابق با نظر راوی آن (آقای احمد کیایی) انجام شده و در خوانش برخی واژگان، نظر بنده (شهروز) اندکی متفاوت است.

نیما یوشیج | پاس‌ها از شب گذشته است | صدای احمد کیایی

محمد صالح‌علا و بُمرانی | بندرِ تهران، از این طرف
|
کاری از حامد طاری
دانلود: https://t.me/haataarii/6
|
در "بندرِ تهران، از این طرف " محمد صالح‌علا شعری از خودش را روی موسیقی‌ای از مهرداد مهدی و آسو کُهزادی (که کمی تغییر داده شده) می‌خواند و در ادامه گروه بمرانی آهنگ "بندر تهران" را با شعری از سجاد افشاریان می‌خواند
|
جایی، یک دوست این داستان را نوشته بود:

شبی که فقط مختصری شب بود؛ در خانه «محمد صالح‌علاء» میهمان بودم. آقای صالح‌علاء ترانه جدیدشان را برایم خواند:

در جاده هراز | رودی پر از خروش | دشتی پر از علف
بر مرکبی سوار | گم کرده راه خویش | تنها و بی‌هدف 

دیدم کنار راه | جایی نوشته بود | تهران از این طرف 
یادت بهانه شد | کم‌کم ترانه شد | تهران از این طرف 

دیدم پرنده‌ای‌ | وک می‌زند به برف | با کوه گفت‌وگو | با قله‌ها به حرف 
پر زد پرک‌پرک | با بال‌های سرد | از شمشک و دیزین | تا دره‌ی اوین 

یادت بهانه شد‌ | کم‌کم ترانه شد | تهران از این طرف 
هر ساله نوبهار | در عالم خیال | رفتم سر قرار 

پایین لاله‌زار | میدان مولوی‌ | بالاتر از بهار 
یادت بهانه شد | کم‌کم ترانه شد | تهران از این طرف» 

از او پرسیدم کی و در چه حالی این ترانه را نوشتی؟ گفت یک‌بار که از شمال به تهران می‌آمدم، عبارت «تهران از این طرف» را در جاده دیدم و یک‌باره ترانه الهام شد.

در شبی که خیلی شب بود، در هتل نشسته‌ام. به ترانه فکر می‌کنم. تهران فقط عبارت تهران نیست. هر جایی که تو را به خلق ِشعر و عشق بکشاند تهران است. از پنجره اتاق هتل، به زمین چمن فوتبال نگاه می‌کنم. تنها هستم.

به دیوارهای روشن نگاه می‌کنم. میز چوبی در اتاق می‌خواهد حرف بزند اما بغض کرده است. دو جفت دمپایی از بس خسته‌اند روی زمین خوابیده‌اند. رخت‌آویز به من خیره شده است. از پنجره باز، باد خنکی به صورتم می‌خورد. به کارگری فکر می‌کنم که این پنجره را سال‌ها پیش نصب کرده است. به کارگاه نجاری فکر می‌کنم که دیرزمانی، کارگرانش همین میز چوبی را مهیا کرده‌اند و لابد بعدش نشسته‌اند و استکان چای داغی خورده‌اند. 

حالا احساس می‌کنم همه اشیاء شعرند. همه اشیاء و نوشته‌های روی در و دیوار شعرند. حالا با یاد کارگرانی می‌خوابم که میز می‌ساختند؛ عرق می‌ریختند و غروب‌ها به نانوایی می‌رفتند. با نانی و میوه‌ای در دست، به خانه می‌رفتند تا لبخندی از زنان‌شان ببینند. همان لبخند، تمام خستگی‌ها را تمام می‌کرد. حالا لابد کارگران پیر شده‌اند. 

عرب‌ها معتقد بودند منبع شعر اجنه هستند. به نظرم منبع شعر اشیا هستند. میزها و صندلی‌ها و زمین چمن‌ها و دمپایی‌ها و دیوارها و شب‌ها و هتل‌ها کم‌کم ترانه می‌شوند، اگر لبخند گم بشود میزها و زمین چمن‌ها و صندلی‌ها در یک دم غایب می‌شوند. اشیاء و آدم بی‌عشق به راحتی گم می‌شوند که اگر گم بشوند با هزار آگهی پیدا نمی‌شوند.
آقای محمد صالح‌علاء! تهران از کدام طرف است؟ هرکسی، تهرانَش به یک طرف است. 
|
شعر کامل بندر تهران از سجاد افشاریان

در بندر دلگیر تهران به غروبــ هایِ بی تو نگاه می کنم 
به کشتی ها ، نفتــ کش ها ، زن ها و خیابان ها 
و مستیِ پنهان مردان بر روی عرشه هایِ گوشه گیری و انزوا 
موج تا لب آ لب میدان آزادی می آید و بر می گردد
و مرغان دریایی مهر آباد در پرواز 
کاش یکی شان سوارم کند
و بر بالِ خود آرام ، آرام مرا با خود ببرد به هر کجا که دلش خواستــ
بالا بالاترها از نفتــ کش میلاد
این حجمِ دلگیری بی تو خفه ام می کند 
وقتی به یاد می آورم لنگرگاه هایِ میدان آرژانتین و ترمینال جنوب را 
و جنوبـــ را 
و می روم از شهری که هر روزهِ شبــ
فرزندان مستــ بسیاری را به دنیا می آورد 
که پنهان می کنند 
عشق را و بوسه را در لابه لایِ شاتــ هایِ شیری ِ شان
این روزها تنها دلخوشی من این استــ 
که هنــوز بر این بندرِ دلگیر 
صدای آکاردئونی ها شنیده می شوند 
و خیال می کنم 
هستند هنوزها دخترانی که در خانه هاشان 
می چرخند وُ می رقصند وُ می رقصند وُ می رقصند
و ای کاش که تو یکی از آنها باشی 
در این بندرِ دلگیرِ تهــران ...
|

Haataari

محمد صالح‌ علا و بُمرانی | تهران از این طرف


چه بی تابانه می خواهمت

ای دوریت آزمون تلخ زنده به گوری!


چه بی تابانه تو را طلب می کنم!


بر پشت سمندی


گویی، نو زین


که قرارش نیست


و فاصله


تجربه ئی بیهوده ست


بوی پیرهنت


این جا، واکنون...


کوه ها در فاصله


سردند


دست، در کوچه و بستر


حضور مانوس دست تو را می جوید


و به راه اندیشیدن


یاس را، رج می زند


بی نجوای انگشتانت


فقط...


و جهان از هر سلامی خالی است

احمد شاملو/  ‏چه بی تابانه می خواهمت /  ای دوریت آزمون تلخ زنده به گوری

روی دیوار سفید خونه مون 
من با رنگ سبز یه جاده كشیدم 
جاده ای پر از درخت و گل و یاس 
جاده ای پر از بهار و عطر یاس 
رنگ سبزم كم اومد 
باد اومد پاییز اومد 
روی جاده قشنگ 
ابر اومد بارون اومد

من نوشتم بارون 
من نوشتم بارون

روی دیوار سفید خونه مون 
من با رنگ آبی دریا كشیدم 
توی دریای قشنگ رو دیوار 
من با رنگ آبی قایق كشیدم 
رنگ آبیم كم اومد	
موج اومد بارون اومد 
روی دریای قشنگ 
ابر اومد بارون اومد

من نوشتم بارون

من نوشتم باران /ترانه سرا احمدرضا احمدی / موسیقی فریبرز لاچینی / صدا سیمین قدیری

در بخش پلی‌لیست‌ها می‌توانید شعرها را به تفکیک شاعر ببینید.
ــــــــــــ
پالایش و تنظیم شعرهای قدیمی، زمان‌بر و‌ طاقت‌فرساست. اگر از شعرها در پروژه‌ای استفاده می‌کنید، پیشاپیش از اینکه منبع آن را ذکر می‌کنید سپاسگزارم.
ــــــــــــــــ
پروژه‌ی «با صدای شاعر» در پلتفرم‌‌های زیر هم فعال است؛
▨ تلگرام
▨ اسپاتیفای
▨ اپل پادکست
▨ کست باکس
▨ شنوتو

نیما یوشیج | پاس‌ها از شب گذشته است | صدای احمد کیایی

Schahrouz Kabiri