Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Ülkeleri Liderler Zirvesi'nde yaptığı
açıklamada 30 yıla yakın Ermenistan işgali altında kalan Karabağ’ın yıllarca Ermenistan-İran zehir ticaretinde
kullanıldığını açıklamıştı. Karabağ’ın işgalden kurtarılmasıyla Ermenistan-İran uyuşturucu ortaklığı da ağır darbe yedi.
Azerbaycan’ın kontrolüne geçmesinin ardından Karabağ’da ciddi miktarda uyuşturucu yakalandı. Cebrail’de bir
uyuşturucu dağıtım fabrikası ve Zengilan’a uzanan tünellerle oluşturulmuş transfer hattı bulundu. Hattın işgal sırasında
Ermeni askerlerince korunduğu öğrenildi.

BÜLENT ORAKOĞLU - Ermenistan -İran uyuşturucu hattına darbe

Türk Konseyi Zirvesi'nin 'tüm medyadan' ilgi görmemesi, hele hele bir 'stratejik teşkilata' evrilme
emareleri önceden 'sızdığı' halde, perşembe ve cuma günü yayınlanan ulusal gazetelerin neredeyse
tamamının 'konudan habersiz' olması, 'böyle bir toplantı olacak, şunlar katılacak' kadar dahi 'atlanması'
gerçekten garipti...

NEDRET ERSANEL - ‘Stratejik Aile’: Türk Devletleri Teşkilatı...

Perşembe akşamı bir televizyon programında Dr. Hulki Cevizoğlu kitabın ortasından konuştu: “Bazıları
helallik yola çıkarken falan oluyor diyor ama helallik genellikle cenaze namazlarında oluyor: 'Merhumu
nasıl bilirdiniz' diye... CHP'yi ağır biçimde eleştirdiği için CHP'yi musalla taşına yatırmış bir Genel
Başkan'la karşı karşıyayız.”
Hulki Bey gibi düşünen pek çok CHP'li var... Ermenilere soykırım yapıldığını iddia eden CHP İstanbul İl
Başkanı Canan Kaftancıoğlu için helalliği de Sayın Kılıçdaroğlu mu isteyecek mesela?
Eski günahların gölgesi uzun olurmuş. Ya o günahlar için helallik istedikleriniz haklarını helal
etmezlerse?! Peki, ondan sonraki adım ne olacak? Başka bir 'PR pıtırcığı' mı bulacaksınız? Beyaz
gömlek giyip kolları sıvamak hiç fena fikir değil... Ancak bir de samimiyet meselesi var.

ALİ SAYDAM - Üç kere ‘helal olsun’!

Halkta öyle bir kanaat vardır; farzlar Allah'ın (cc) bizden istedikleridir, sünnetler ise Resûlüllah'ın (sa)
yapın dedikleridir. Diğer bir ifade ile, ibadetlerin farzlarını Allah belirlemiştir. Resûlüllah da (sa)
kendiliğinden, şunları da yaparsanız daha iyi olur diye farzların yanına bazı ilavelerde bulunmuş ve
bunları o emrettiği için bunlara sünnet denmiştir. Mesela, Allah öğlen namazını dört rekât kılmamızı
emretmiş, Resûlüllah da bu dört rekâtın öncesine bir dört rekât, sonrasına da iki rekât ilave etmiş,
böylece öğlen namazı on rekât olmuştur. Tabii ki bu anlayış doğru değildir. Böyle anlaşılırsa dinin iki
kaynağı olmuş olur, Allah ve Peygamber. Oysa din, emir ve yasaklarındaki bütün dereceleriyle Allah'ın
koyduğu nizamdır.
Kısaca dinin yegâne sahibi Allah'tır ve dinini her yönüyle O belirlemiştir. Peygamber (sa) sadece Allah'ın
emirlerini yerine getiren bir memurdur. Allah ne buyurmuşsa o onu yapmıştır. “Şâri”, kanun koyucu
demektir ve hakiki anlamda Şâri' sadece Allah'tır. Bununla beraber fıkıh kitaplarında şeriatı duyuran,
açıklayan anlamında Resûlüllah'a da şâri' dendiğini görürüz. Bu durum bir hukuk kavramı olarak bir usul
tekniği meselesidir ve bu kullanım hakikat değil mecazdır. Peygamberin söylediklerine de uyulmasının
gereğini anlatır. Çünkü o hakiki anlamdaki Şâri'in memurudur, memurun emirleri âmirin emirleri sayılır.
Peygambere de
bu yönüyle ve mecaz olarak şâri' denir.

Faruk Beşer - Farzları Allah, Sünnetleri Peygamber Mi Koydu?

“Dinde zorlama yoktur” anlamındaki ayet-i kerimenin dini kabulle ilgili her türlü zorlamayı ifade ettiğini
önceki yazımızda söyledik. Bunu, kimse kimseyi bir dine inanmaya zorlayamaz diye anlamak ayetin akla
gelen ilk manasıdır. Zorla kabul ettirilen din, zaten olmaz anlamına da gelebilir.
Bu ayet zorunlu olarak inanç özgürlüğünün de var olmasını gerektirir. Bu özgürlüğü en başta Allah (cc)
kendisi vermiştir: “De ki, hakikat Rabbinizden gelmiştir, artık dileyen iman etsin, dileyen inkâr etsin” (Kehf
29). Ne var ki inkâr edenler başta kendilerine, sonra varlığa zulmetmiş olacakları için tercihlerinin
ahiretteki kötü karşılığını da göze almalıdırlar. O halde inanma özgürlüğü vardır ama bu, ahireti de içine
alacak kadar geniş değildir. Başkasının mülkünde sınırsız özgürlük olmaz. Öyle olmak isteyen, kendi
hayatını da dünyasını da kendisi yaratmalıdır. İnsan bunda özgür olamıyorsa demek ki özgürlüğün de bir
sınırı olmalıdır. Ama yine de insanın bu dünyada inanıp inanmamakta özgür olması, insana ve iradesine
verilen değer açısından çok anlamlıdır. Ayrıca inanç özgürlüğü, inandığını yaşama ve ifade etme
özgürlüğü olmadan tamamlanmış olamaz.
Zorlama, bir güçle yapılacağına göre zorlayan kim olabilir? Akla ilk gelen devlet, sonra da anne babadır.
Demek ki İslam'da devlet, tebaasını Müslüman olmaya zorlayamaz. Ya da devletin kurumları
çalışanlarını ve nihayet anne baba çocuklarını zorla Müslüman yapamaz. Elbette başkası da başka bir
inancı dayatamaz. Ayet-i kerime bunu açıkça söylüyor. “Dinde zorlama yoktur” ayetinin; Medine'de
İslam'ı seçen bazı Hıristiyanların, onu bir türlü kabul etmeyen çocuklarına baskı yapmaları ve bunun
hükmünü Resûlüllah'a sormaları üzerine indiğini hesaba katarsak bunun böyle olduğunu daha net
anlayabiliriz.
Resûlüllah'ın, devleti temsil ettiğini düşündüğümüzde
karşımıza şunlar çıkar:
“Sana gelince, sen hatırlat, senin görevin sadece hatırlatmaktır. Sen onlara zor kullanacak değilsin.”
(Gâşiye 21, 22). “Senin Rabbin dileseydi dünyadakilerin hepsi birden iman ederdi. O halde sen mi
insanları iman etmeye zorlayacaksın?” (Yûnus 99). “Allah'ın izni olmadan hiç kimse iman edemez.
İğrençlikleri ise Allah, akıllarını kullanmayanların üzerine yığar.” (Yûnus 100). “İğrençlikler” diye
çevirdiğimiz rics kelimesi, pislik anlamına gelmekle beraber özellikle inançtaki pisliktir. Yani şirk pisliği
içinde kalanlar akıllarını kullanmayanlardır. Sen anlat, varsın onlar kabul etmeyip bu sonucu kendileri
tercih etmiş olsunlar.

Faruk Beşer - Hukuk, Ahlak Ve İbadet Üçgeninde Dinde Zorlama

İlk inen sure değildir Fatiha, Bakara Suresi de ikinci sure değildir. Mushafın bu tertibi nüzul sırasına göre
değil, tamamen farklı bir hikmeti ilahiyle yapılmıştır. Bu konuda tertibin tevkifi, yani vahiy kaynaklı mı
yoksa rastgele veya Peygamber'in (s) bir içtihadı neticesi mi olduğu konusuna daha önce de değinmiştik,
ama belli rivayetlerin dışında Mushafın tertibinin kendi içindeki mucizevi dengesi ve simetrisi üzerine
yapılan keşifler dahi bunun ancak vahiy kaynaklı olabileceğini çok net bir biçimde göstermektedir.
Aslında sadece bu keşifler bile Kur'an'ı bir beşer sözü gibi görenlerin, inanmayanların hatta Müslüman
olup da Kur'an'a tarihsel yaklaşanların karşısında durup teslim olmaları gereken bir mucizeyi gösteriyor.
Kur'an'ın Peygamber'e verilmiş en büyük mucize olduğu malum. Hatta bazı görüşlere göre tek mucizedir
ki, bu tartışmaya girmeyelim, gerek yok, ama tartışmaların hiçbiri Kur'an'ın bir mucize olduğuna itiraz
etmez. Kur'an'ın mucize olma boyutu her şeyden önce onun bir beşer sözü olmadığını, belağatıyla,
üslubuyla, hiçbir zaman eskimeyen etkisiyle, tutarlılığıyla görene, görmeye gözünü kapatmayana
gösterir.
Bazı tarihselciler neredeyse Peygamber'e vahyedilmiş bir mananın Peygamber tarafından o günkü dilin
ve kültür ufkunun içindeki bir ifadesi olarak bakmaya çalıştılarsa da bu bakışların bizzat Peygamber'in
hadisleri ile Kur'an arasındaki radikal metinsel farkı bile nasıl göremediklerine insan inanamıyor. Şu var
ki, insan inanmak istemediğinde inanmamanın akılcı bir yolunu bulabiliyor.
Oysa Kur'an'ın üslubundaki radikal fark, hiçbir zaman giderilemeyen ve benzeri hiçbir beşer tarafından
ortaya konulamayan üstünlüğünün bugün sadece işin belağatından, üslubundan, zaman zaman
vahyedildiği dönemde hiçbir beşerin bilmediği bazı bilgileri içerdiğinin anlaşılmasından gelmiyor. Bu söz
etkisiyle, belki sadece bu söz etkisiyle, Kur'an'ın Mekke ve Medine'de vahyedildiğinde inkâr edenlere
benzeri bir sure getirmeleri yönünde bir meydan okuması var. Söz ustalarının olduğu, şiirin ve söz
güzelliğinin oldukça yaygın, icra edilen ve takdir edilen bir sanat olduğu bir ortamda hiç kimsenin bu
meydan okumaya bir cevap verememiş olması, herkesin bu meydan okumaya karşı “aciz” kalmış olması,
dolayısıyla herkesi “muciz” olması malumdur. Bazıları sırf şaklabanlık olsun diye bazı girişimlerde
bulunmuş olsa da bu girişimler sinek vızıltısı gibi gelmiştir. Velid b. Muğire gibi Kureyş'in bilgilisi ve bilgesi
görülen kişinin bile, inkâr etmek istediği halde bunun bir beşer sözü olduğunu söylemeye dilinin
varmadığı iyi bilinir.
Kur'an'ın icazı ile ilgili geniş bir literatür oluşmuştur. Bu icaz literatürü içinde birçok kitabın her biri
Kur'an'ın belli yanlarına, içerdiği dilsel yeniliklere, özgünlüklere ve zenginliklere, hatta haberlere işaret
etmiştir. Bana göre bunların hepsi değerli. Kur'an bir mucize olduğunu söylese de üslup olarak bugünün
insanını, hele Arapça bilmeyen insanını ilk dönem Araplarını etkilediği kadar etkilemiyor olma ihtimali
vardır. Bunda elbette Kur'an'dan farklı bir dil havzasında yaşıyor olmamızın büyük rolü vardır.

Yasin Aktay - Kur’an, her dem yenilenen  mucize

Dennis Meadows adında, şu aralar 80 yaşını yaşlayan Amerikalı bir fizikçi var. “Fizikçi” dedik ama Meadows daha ziyade
toplumsal alanda ortaya koyduğu fikirleriyle, hatta kehanetleriyle ünlü biri.
Meadows aynı zamanda Rockefeller ailesi tarafından kurulup desteklenen İsviçre merkezli Roma Kulübü’nün 1972 yılında
dünyaya teklif ettiği “Büyümenin Sınırları” metninin de en önemli yazarlarından biri, belki de birincisi.
Büyümenin Sınırları isimli rapor aşağı yukarı şunu söylüyordu 1972’de: “Kaynaklar tükeniyor; fosil yakıtlar, temiz su, verimli
topraklar bitiyor. Büyümeyi kontrol altına alıp nüfusu dengelemezsek dünya yaşanabilir bir gezegen olmaktan çıkacak.”
Aslında “gezegenimiz tükeniyor, her şey bitiyor, tek tek insanlar sorumluluk almazsa kıyamet yakın” olarak özetlenebilecek
rapor, sürdürülebilirlik, ekolojik ayak izi, yeşil büyüme ve benzeri kavramların bugün bile dolaşımda olan hallerini belirleyen bir
rapordu.
Yani raporun ustalıkla sakladığı şeyleri hesaba katmadığımızda raporu haklı bulmamamız için herhangi bir nedenimiz yoktu.
“Raporun ustalıkla sakladığı şeyler”e bir gelelim. Dünyanın kaynaklarını, fosil yakıtlarını, temiz sularını, yeşil topraklarını
kimlerin yağmaladığı ve tükettiği meselesi ustalıkla es geçiliyordu raporda. “Rapor yayınlansın” diye avuç avuç dolar harcayan
Rockefeller ailesini düşünelim. Afrika’da elmas çıkarmak için köle gibi çalışan çocukların ölmesiyle ilgili bir derdi yoktur
Rockefeller ailesinin mesela, hiçbir zaman da olmamıştır.
Böyledir. Küresel sistemin aktörleri hem öldürmeye hem de dünyanın geleceği için endişeliymiş gibi yapmaya bayılırlar. Oysa
durum nettir: Dünyanın kaynaklarının ve servetinin %82’sini dünya nüfusunun %1’ini oluşturan bir demografi elinde bulundurur.
Sonra da oturup insanlık için ağıt yakmaları için kalemleri dahil her şeylerini satmaya hazır insanlar bulurlar ve sistemlerini
devam ettirmeyi sonuna kadar denerler.
Meadows ve benzerlerinin ısıtıp ısıtıp önümüze koyduğu “kodlanmış duyarlılıklar” dünyaya pazarlanırken arka planda
olağanüstü bir yağma söz konusudur ve o denli uyuşturulmuş duruma getirilmişizdir ki evimizdeki çöpleri ayrıştırmayı
başardığımızda dünyayı kurtarmış saymaya başlarız kendimizi. Oysa dünya orada kurtulmuyor, senden gerçekler kaçırılıyordur
sadece.
“Yeni Şafak yazarı çöpleri ayrıştırmaya gerek yok dedi” diyecek bir duyarlılık kumkuması olmadığını tahmin ediyorum. O
yüzden devam et yazıyı okumaya.
Dün bazı haberler düştü Meadows ile ilgili. Yine Roma Kulübü’nde konuşmuş zat-ı şahaneleri ve senelerdir sürdürdüğü
fikirlerini tam tamına şunları söyleyerek özetlemiş yine: “Yüksek refah seviyesi için dünya nüfusunun 1 milyara düşürülmesi
gerekiyor ve bunu barışçıl yollarla yapabiliriz. Bu 1 milyar, ne kadar özgürlüğe ve ne kadar maddi tüketime sahip olmak
istediğimize bağlı olarak belki 2 milyar olabilir.”
Yanlışlık yok. Herif diyor ki “6 milyar, bilemedin 5 milyar insanı yok etmeyi başarabilirsek gezegenimiz şahane bir yer olur.”
Sorun da orada işte. Tamam yok edelim etmeye de hangi bir 1 ya da 2 milyarın geriye kalacağına kim karar verecek?
Rockefeller ailesi mi? ABD’mi, Rusya mı? Meadows mu?
Ayrıca bu bence boşa çaba, fazladan uğraş. İlla bir miktar insan yok edip huzur bulacaksak dünyanın bütün kaynaklarının
anasını ağlatan 1 milyar insanı yok edelim, kalan 6 milyarımız rahat etsin. Kimin geriye kalacağına da tabii ki ben karar vereyim.
Şaka bir yana dahasını da söyleyeyim mi? Şudur: Bu tip meselelere kafa yoran herkesi “komplocu” olmakla anında suçlayan
bir düzenek var dünyada. Adamlar açık açık “gezegende 6 milyar insan fazla” diyorlar ve bunun ne anlama gelebileceğini
düşünmeyi öneren herkes anında komplocu oluyor.

İsmail Kılıçarslan - Dünya kaç milyara yeter?

Bir gündem var... Bir ‘suni’ gündem... Bir de ‘gerçek’ gündem...

Hani Yunus Emre’nin “Bir ben vardır bende, benden içeru” dediği gibi...

Şu sıra gerçek gündem, yani kalıcı, yani belirleyici olan, yani uzun süre etkileyici olacak gündem nedir?..

Ekrem İmamoğlu Bey ile Meral Akşener Hanım’ın Mahkeme’nin kararını duyduklarında çılgınlar gibi
sevinmeleri ve birbirlerine koşup coşkuyla kucaklaşmaları mı? Orada bir zurna ve davul da olsa anında
halaya duracak olmaları mı?

Devlet Bahçeli’nin son derece doğru tespitiyle; Kılıçdaroğlu’na karşı düzenlenen ‘Saraçhane darbesi’nde
başarıya ulaşılmış olması mı?

İmamoğlu’nun taraftarlarını Saraçhane’ye saat 13.47’de, yani Mahkeme’nin, Kararını açıklamasından 2
saat 15 dakika önce davet etmesi mi?

Ya da Meral Akşener’in yine Karar’ın açıklanmasından çok önce davete icabet edeceğini bildirmesi mi?..

Akşener’in 6’lı Masa’ya kabul ettiremediği Bağımsız Türkiye Partisi Genel Başkanı Hüseyin Baş’ın, ilk
akşam kendisiyle birlikte ana aktörlerden biri olarak ön sıralarda poz vermesi mi?

Duruşma gününün çoktan belli olmasına ve Karar’ın beklenmesine rağmen Kılıçdaroğlu’nun “Kararın
açıklanacağından haberim yoktu” demesi mi?

Veyahut Kılıçdaroğlu “16 milyon arkanda” derken, Akşener’in “85 milyon arkanda” diye düzeltmesi mi?..

Tabii ki bunların hiçbiri gerçek gündem değil... Suni gündem...

Peki Türkiye’nin şu sıra gerçek gündemi nedir?

Ali Saydam - Gerçek gündem ya da çalsın  davullar

Eski püskü odasında dikkate değer tek varlığı kitapları olan genç Pokrovski ölmeden hemen önce aslında deliler
gibi âşık olduğu ama bir türlü açılamadığı Varvara’ya “perdeleri aç” demişti değil mi?
Varvara perdeleri açmış ama odadan içeriye en küçük bir ışık huzmesi bile girmemişti. Çünkü o gün şehir pustan ve
sisten yapılı bir kasvet anıtı gibiydi.
Tam o pusun ve sisin içindeyim işte. Tamamlanmamış tüm heveslerimle Neva’nın kenarında belki ahşaptan yapılma
dilenci kutuma birkaç bakır kopek atarlar diye laternamı döndürüp duruyorum.
Aslında dilenmek işin bahanesi. İnsanlara uzattığım ve içinde yalan dolan bazı acındırmaların olduğu o kötü yazılmış
mektubun da hiçbir önemi yok. Cılız, küçük bir ışık arıyorum ben. Köşeye sıkışmış dindar bir Hristiyan’ın çaresizce “ışığın
gelsin” diye yakarmasına yahut ikindiden yenice çıkmış Beyrutlu bir ihtiyarın “ah dünya” diyerek iç çekisine benzer bir
yalvarışa sahip değilim.
Onlar, kendilerini, kendilerinden çok daha büyük bir şeyin parçası haline getirebilmeyi başarmış son derece talihli
insanlar. Oysa ben, bütün talihsizliklerimi anlamlandırmaya çabalayarak hayatımı kuşatan enkazı incecik bir tırnak
törpüsüyle yarmaya çabalamaktan gayrısını yapamıyorum.
Allah kalbime “tek bir ayet seç ve onu anla” diye ilham etseydi o hiç şüphe yok ki “insana elinin emeğinden başkası
yoktur” ayeti olurdu.
Allah kuluna ilham eder. Buna böylece inanıyorum ben. Bütün kalbimle hem de. Ama sorun şurada: O korkunç
sıkışmışlığın çıkardığı uğultudan duyamıyorum O’nun sesini.
Şiir de yazamıyorum artık, aşk mektubu da. Oysa nicelerini yazıp bozmuştum. Laternamı biteviye ve yeknesak şekilde
çevirmekten ve ışığı umut etmekten başkası gelmez oldu elimden. “Elleri titrediği için saat tamirini bırakmak zorunda
kalan mahzun bir saatçi gibiyim” desem bana kimseler inanmaz üstelik.
Varvara, ah o iyi kalpli kız, Pokrovski’ye doğum günü hediyesi almak isteyerek on rubleyi, yani cebindeki son parayı bir
sahafın avcuna bırakmış, yine de alamamıştı o Puşkin kitaplarını değil mi? Pokrovski’nin bütün amacı oğluna kendisini
affettirmek isteyen ayyaş babası imdada yetişmiş, o da cebindeki son iki rubleyi vermiş, sahaf insafa gelerek bırakmıştı
kitapları değil mi?
Benim için kimse insafa gelmiyor gibi hissettiğimde aklıma geliyor sürekli o sahne. Bir sahaf insafa gelsin istiyorum.
Biri yardımıma yetişsin istiyorum. Işık olsun. Biraz aydınlık.
İstanbul’a geldiğim ilk yıl kaldığım o bodrum katında ışığın içeriye incecik sızmasını dileyerek açardım küçücük
pencerenin perdesini. Eğer pencerenin önüne bir araba park ettiyse -ki her zaman ederdi- ışık olmazdı. Gece ile gündüzü
ayırt edecek kadar bile aydınlık dolmazdı evin içine.

İsmail Kılıçarslan - Sizi bütün kalbiyle

Terör devleti İsrail, Elon Musk’ı kafakola alınca herkeste bir endişe hasıl oldu. Ne yapacağız, nereden haber alacağız,
İsrail’in Gazze’de yaptıklarını nasıl öğreneceğiz? Yersiz bir endişe mi bu? Değil; çünkü neredeyse bütün dünyada medya,
medyaya haber taşıyan ajanslar zaten İsrail lobisinin hükümranlığı altında, onun izni olmadan kıllarını kıpırdatamıyor,
gerçeği perdelemekte, yerine yalanı koymakta, İsrail’i aklamak, Filistinlileri karalamak için gereken her şeyi yapıyor.
Sosyal medyada da durum farklı değil; İsrail’in vahşi saldırılarına, açıktan savaş suçlarına ya da Filistin’in kendi
vatanlarındaki toprak hakkına dair bir şeyler yayınlamaya çalıştığınızda sansürle karşılaşıyorsunuz. Geride bir tek Elon
Musk’ın twitter’ı kalmıştı, şimdi o da ağır baskı altında... Hal böyle olunca; ya twitter da giderse diye endişelenmek, o
zaman bölgeden haber alamayız, İsrail’in gözlerden uzakta işlediği insanlık dışı cürümleri görünür kılamayız ve Filistin
halkının maruz kaldığı zulmü dünyaya duyuramayız diye endişelenmek elbette yersiz değil...
Öte taraftan, durumun kendisi, yani içinde bulunduğumuz çaresizlik halini daha da koyultan bu yeni çaresizliğimiz
bizler açısından oldukça dramatik... Hatta zavallıca... Kendimizi kendi elimizle getirdiğimiz bu nokta gerçekten çok
zavallıca... Haber almak, haksızlığı duyurmak ve haklıyı savunmak noktasında bu kadar dışa bağımlı hale gelişimiz,
neredeyse tamamı bize dost olmadığı aşikar emperyalist sermayenin malı olan küresel haber organizasyonlarının, medya
yapılarının, sosyal medya ağlarının esiri oluşumuz bizim için açıklanması çok müşkül bir durum...
Bizim kendi haber kuruluşlarımız, ajanslarımız, medya unsurlarımız var elbet... Ancak onların küresel dolaşım şansları
da bu sözünü ettiğimiz kötü niyetli sermaye yapılarının, medya imparatorluklarının gücüyle rahatlıkla tıkanabiliyor. Kaldı ki
bizim medya kuruluşlarımızın güçlükle bölgeye gönderebildiği muhabirler de İsrail’in saldırılarına maruz kalabiliyor ve her
işe maydanoz olan küresel medya etiği kuruluşları bütün bunları rahatlıkla görmezden gelebiliyor.

Gökhan Özcan - Pamuk ipliği olarak Elon Musk

Tüketim ve tasarruf gelirin birer fonksiyonudur. Tüketim eğilimi gelirin harcanan kısmına, tasarruf
eğilimi de harcanmayan kısmına dair trendi ifade eder. Gelirin harcanan yüzdesi tasarruf eğilimi,
harcanmayan yüzdesi tüketim eğilimi için ölçülür.
Ortodoks politikada talep işsiz bırakılıp baskılanırken (ithalatın bu noktadaki rolüne çok kere
değindiğimden yeniden üzerinde durmayacağım) bir taraftan da pozitif reel faiz ortamı oluşturularak
faiz getirili finansal varlıklara kaynakların yönlendirilmesi sağlanır.
Böylece hem toplam tüketim eğilimi düşer hem toplam tasarruf eğilimi yükselir sonra ekonomi
dengelenir ve finansman ortamı yavaşça canlanırken arz artırılıp çıktı açığı fazlaya dönüştürülür.
Sonra da talep üzerinden baskı kaldırılır.
Kapitalizmin yeni dengesizliğine kadar tekrar geçici bir denge elde edilmiş olur.
Buraya kadarki kısım teori fakat bu noktada bir hususu tartışmaya açmak gerekir; tüketim eğilimini
azaltmada tüketimin baskılanmasının mı etkisi daha fazladır, yoksa tasarrufun artmasının mı? Ve bu
soruya bağlı olarak teori Türkiye’de mevcut şartlarda işler mi?
Bu sorulara keskin cevaplar üretmek zor. Fakat birinci soru için diyeceğim şudur; gelir artmayıp
tasarruf eğiliminin güçlenmesiyle desteklenmediği halde tüketim eğiliminin tek başına düşmesi
yoksullaşma demektir.
İkinci soru içinse gelin biraz bakış açısı kazanalım.
Türkiye’de tasarruf güdüleyicisi olarak pozitif reel faizi görebilmek, kusurlu para sistemiyle aksak
iktisadi düzenin ve bu düzen içinde gevşeyen değerler sisteminin her geçen gün daha fazla
kabullendirdiği hala yeni bir olgudur.
Toplumun kahir ekserisi “haklı olarak” faizli iş ve işlemlerden sakınır. Tasarruflarını reel varlıklara
yönlendirir. O yüzden Türkiye’de her şey asıl fonksiyonu yanında bir biçimde yatırım aracı olmak
işlevini de yüklenir. Bu sayede toplum en derin krizleri dahi atlatabilir. Fakat faizcilik yerleştiğinden
beri krizlerin yoksullaştırıcı etkisi de artmakta, bu uyarımı yapayım.
Türkiye’de tasarruf eğilimi ise getiri güdüsünden çok edinim güdüsüyle hareketlenir.
Türk toplumunun edinim motivasyonları 6’dır. Birincisi barınma edinimi, bu konuta yönlenir. İkincisi
toprak edinimi, arsaya yönlenir. Üçüncüsü konfor edinimi, bu otomobile yönlenir. Dördüncüsü
manevi edinim, bu hacca yönelir. Beşincisi çocukların ikbali edinimi, bu eğitim ve çeyiz tasarrufuna
yönelir. Altıncısı bu dünyadan hoş bir seda ile ayrılmak edinimi, kefen parasına yönelir.
En temel motivasyon kaynaklarıysa bu toplumun her ferdinin kolayca anlayabileceği üzere konut ve
otomobildir. Ortodoks politika da bunu bilir. Talebin baskılanması söz konusu olduğunda hedefine bu
iki kalemi hep o yüzden koyar. (Eğitim ve çeyiz tasarrufunun mevcut doğurganlık oranları ile yeni
kültürün çok gerisinde kaldığı da artık görülebilir.)

YUSUF DİNÇ - Tasarruf Eğilimini Mi Artıracağız, Tüketim Eğilimini Mi Düşüreceğiz?

Sosyal medyanın en güçlü haber mecrası Yeni Şafak.
Yeni Şafak Gazetesi olarak yayın hayatına başladığımız ilk günden itibaren ülkemizde demokrasinin tüm kurumları ile yerleşmesi, milli irade ve değerlerimizin hâkim olması için tüm gücümüzle çalıştık. Bu ülkenin geleceğinin derin sularda boğulup gitmemesi için çaba sarf ettik. Fırtınalı günlerde sığınılacak bir liman olduk. Bugüne kadar ülkemize yapmış olduğumuz katkıyı bundan sonra da okurlarımızın desteği ile sürdürmeye devam edeceğiz. Her gün Yeni Şafak’la yeni bir umut olacak.

YUSUF DİNÇ - Tasarruf Eğilimini Mi Artıracağız, Tüketim Eğilimini Mi Düşüreceğiz?

Yeni Şafak

Related tracks