มีร่างกาย มันก็มีภาระ มีผมก็มีภาระ มีขนก็มีภาระ 
อย่างต้องโกนหนวดโกนเครา 
โกนขนรักแร้ โกนขนหน้าแข้ง
ผิวหนังมีรูพรุนๆ อยู่ทั้งตัวเลย 
ผิวหนังมีของโสโครกไหลออกมาตลอดเวลา 
สวยแค่ไหน ไม่อาบน้ำสัก 2 - 3 วัน 
ก็ไม่มีใครเขาเข้าใกล้แล้ว เหงื่อไคลสกปรกโสโครก 
เป็นขี้กลากขี้เกลื้อนอะไรขึ้นมา ไม่ได้สวยไม่ได้งาม 
ถ้าเราดูลงไป เราก็จะเห็นร่างกายไม่ใช่ของดีของวิเศษหรอก 
มีร่างกายก็มีภาระอันมากมายเกิดขึ้น 
ใจมันก็จะค่อยๆ คลายความรัก 
ความหวงแหนในร่างกายออกไป 
สุดท้ายมันก็รู้สึกร่างกาย มันแค่ของอาศัย 
แล้ววันหนึ่งก็แตกสลายไป 
ระหว่างที่ยังไม่แตกสลายก็เป็นภาระวุ่นวายไม่เลิก 
พอเห็นอย่างนี้มันจะค่อยคลายความยึดถือในร่างกายออกไป

ถ้าเราดูจิตดูใจเราก็จะเห็น 
ความรู้สึกทุกชนิดที่เกิดขึ้นกับจิต 
จะสุขหรือทุกข์ จะดีหรือชั่ว ก็เป็นภาระกับจิตทั้งสิ้น 
เป็นภาระในการแสวงหาอารมณ์ที่ดี 
เป็นภาระในการผลักไสอารมณ์ที่ไม่ดี 
เป็นภาระในการรักษาอารมณ์ที่ดีอะไรอย่างนี้ 
มันมีภาระเกิดขึ้นทั้งหมดเลย 
ถ้าจิตมันไปหลงในความรู้สึกทั้งหลาย 
สุข ทุกข์ ดี ชั่วทั้งหลาย ก็เป็นภาระของจิต 
เห็นแล้วก็วางได้


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
26 มิถุนายน 2565

CD 94

กายมีแต่ทุกข์ จิตมีแต่ภาระ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 26 มิ.ย. 2565

เราพยายามสังเกตที่ใจเรา อ่านจิตใจตัวเองให้ออก 
เหตุฝ่ายชั่วมันเกิดที่จิต ไม่ได้ไปเกิดที่อื่น 
เหตุฝ่ายดีมันก็เกิดที่จิต ไม่ได้เกิดที่อื่น 
แต่พอจิตมันถูกเหตุฝ่ายชั่วปรุงแต่ง 
มันก็คิดชั่ว พูดชั่ว ทำชั่ว เลี้ยงชีวิตชั่ว 
ถ้ามันถูกเหตุฝ่ายดีปรุงแต่ง 
มันก็คิดดี พูดดี ทำดี เลี้ยงชีวิตถูกต้องเป็นธรรม 
องค์มรรคทั้งหลายก็จะสมบูรณ์ขึ้นมา 
ฉะนั้นเวลาเราภาวนา 
อะไรๆ ก็สู้การอ่านจิตอ่านใจตนเองไปไม่ได้ 
หลวงพ่อพูดไม่ได้พูดเอาเอง 
ครูบาอาจารย์นับตั้งแต่พระพุทธเจ้าลงมา 
ท่านก็สอนมาตลอด 
“จิตเป็นใหญ่ จิตเป็นหัวหน้า จิตเป็นประธาน” 
หรือครูบาอาจารย์ท่านก็สอน 
อย่างหลวงปู่มั่นท่านก็บอก 
“ได้จิตก็ได้ธรรม ไม่ได้จิตก็ไม่ได้ธรรม” 
ทุกองค์พูดเหมือนๆ กัน 

ตั้งแต่พุทธกาลมา 
จนถึงครูบาอาจารย์ที่หลวงพ่อไปเรียนด้วย 
ท่านมุ่งเข้ามาที่จิตทุกองค์ 
อย่างถ้าคนไหนอินทรีย์อ่อนมากๆ 
ท่านก็ให้ทำสมถะก่อน 
ทำสมถะแล้วท่านก็สอนให้ไปดูกาย 
พิจารณากายในอาการ 32 ก็อยู่ในสติปัฏฐานเหมือนกัน 
ค่อยดูไปสติก็จะค่อยๆ เข้มแข็งขึ้น 
สมาธิก็จะค่อยๆ ดีขึ้น 
มีสติ มีสมาธิดีแล้วก็จะเจริญปัญญาได้ 
เห็นความจริงของรูป ของนาม ของกาย ของใจ 
ความจริงคือเห็นไตรลักษณ์นั่นล่ะ 
ฉะนั้นเราพยายามสังเกตจิตใจของเรา 
ทำความรู้จักกับจิตตนเองไว้ 
เราอยากรู้อะไรต่ออะไรมากมาย 
แต่รู้อะไรมากมายก็สู้การรู้จักตัวเองไม่ได้ 
แสวงหาอะไรก็สู้แสวงหาลงมาในตัวเองไม่ได้


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
2 กรกฎาคม 2565

รู้อะไรไม่สู้รู้จักจิตตนเอง :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ก.ค. 2565

พวกเราไปดูเรื่องมงคล 38 ประการแล้วพยายามทำไป 
เลือกคบคนดี ไม่คบคนพาล คบคนดี 
ค่อยๆ สังเกตเอา 
ตัวไหนที่ยังบกพร่องอยู่ก็ค่อยๆ ปรับไป 
มีหน้าที่ในโลก ก็ทำหน้าที่ของเราให้ดี 
อย่างหน้าที่ต้องเลี้ยงพ่อเลี้ยงแม่ เลี้ยงครอบครัวอะไร 
ทำหน้าที่ให้ดี แล้วศึกษาปฏิบัติ
แล้วใจก็จะค่อยๆ พ้นกิเลส 
ใจพ้นกิเลสได้ ใจก็พ้นทุกข์ 
เพราะตัวที่ทำให้เราจิตใจมันมีความทุกข์ก็คือตัวกิเลส 
เป็นศัตรูของเราไม่ใช่คนอื่น 
ศัตรูของเราจริงๆ ก็คือกิเลสในใจเรานี่เอง 
ล้างผลาญเราตลอดเวลา 

วันนี้พูดเรื่องโลกๆ เพราะว่าอยากให้พวกเรารู้
ว่าธรรมะที่พระพุทธเจ้าสอนไม่ใช่มีแต่ธรรมะระดับพ้นโลก 
ธรรมะที่จะอยู่กับโลกอย่างมีความสุขท่านก็สอนเอาไว้ 
ฉะนั้นเราลองไปสังเกตในมงคลสูตรก็ได้ ดูสักสูตรหนึ่ง 
อะไรที่ท่านบอกให้ปฏิบัติ เราก็ปฏิบัติ 
อะไรที่ท่านห้าม เราก็อย่าไปทำ 
ชีวิตเราก็จะเจริญ มีความสุข มีความเจริญมากขึ้นๆ 
ยิ่งอย่างเราได้ฟังธรรมแล้วเราก็ต้องลงมือปฏิบัติธรรม 
ท่านบอกการเห็นสมณะ การฟังธรรมตามกาล 
การบำเพ็ญตบะคือการแผดเผากิเลส
ด้วยศีล สมาธิ ปัญญา เป็นมงคลอย่างยิ่ง 
ถัดจากนั้นก็เห็นอริยสัจ พ้นจากโลกธรรมทั้งหลาย 
จิตใจเข้าถึงความไม่เศร้าโศก 
การไม่มีกิเลส จิตใจเข้าถึงความปลอดภัย 
ไม่ถูกอะไรมาเสียดแทงจิตใจให้เศร้าหมองลงมาได้อีก 
ฉะนั้นธรรมะ ดีทั้งทางโลก ดีทั้งทางธรรม


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
3 กรกฎาคม 2565

มงคลชีวิต :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 ก.ค. 2565

ความสุขในโลกเป็นน้ำตาลที่เคลือบยาพิษเอาไว้ 
แล้วยาพิษร้ายแรง คือทำให้เราต้องแก่ ต้องเจ็บ ต้องตาย ไม่รอด 
น้ำตาลหวานๆ คืออะไร คือกามคุณอารมณ์ทั้งหลาย 
รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสอะไรที่น่าเพลิดเพลินทั้งหลาย 
ความสุขจอมปลอมทั้งหลายเอาไว้หลอกคนโง่ให้หลงอยู่ แต่ผู้รู้ไม่ติดข้อง 
สิ่งเหล่านั้นเป็นเครื่องมือของมาร 
เป็นอาวุธของมารในการที่จะจับพวกเราเอาไว้ในอำนาจ 
คือกามนี่ล่ะ เครื่องมือของมาร จะจับเราเอาไว้ 

แล้วสัตว์โลกก็ถูกมารนี้ล่ะจับเอาไว้ 
ดิ้นรนแสวงหาความสุขทางรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสทั้งหลาย 
ดิ้นแสวงหากันไป สุดท้ายทุกอย่างก็ว่างเปล่า 
มีเงิน สุดท้ายเงินก็เป็นของคนอื่น 
มีบ้านสุดท้ายบ้านก็เป็นของคนอื่น 
มีลูกมีเมีย สุดท้ายก็เป็นของคนอื่น ไม่ใช่ของเราอยู่ดี 
กระทั่งร่างกายนี้ ของเราๆ 
สุดท้ายก็ต้องถูกคนเอาไปเผาทิ้ง 
มันว่างเปล่าไปหมด เรื่องของโลกหาสาระไม่ได้ 

เมื่อเรามีโอกาสได้ยินได้ฟังธรรมะของพระพุทธเจ้าแล้ว 
ลงมือแสวงหาความสุขที่ยิ่งใหญ่ขึ้นไปเป็นลำดับๆ ไป 
ความสุขจากการฝึกจิตให้สงบอยู่ในอารมณ์อันเดียว 
ความสุขของสมาธิ 
ความสุขจากการที่จิตมันเกิดความรู้ถูกเข้าใจถูกอะไรพวกนี้ 
มีความสุขผุดขึ้นมา เป็นความสุขจากการเจริญปัญญา 
ถ้าความสุขจากการสัมผัสพระนิพพาน 
อันนั้นเป็นบรมสุข เป็นความสุขที่ไม่มีเครื่องเสียดแทง



หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
10 กรกฎาคม 2565

ความสุขในโลกเป็นน้ำตาลเคลือบยาพิษ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 10 ก.ค. 2565

Shards of Spirituality

Feelings

Awareness

ธรรมะของพระพุทธเจ้าเป็นเรื่องเรียก กรรมวาที 
เน้นย้ำเรื่องกรรม การกระทำก็มีผลเป็นกิริยวาที 
เป็น วิริยวาที วิริยวาทีก็คือต้องมีความเพียร
ต้องมีความเพียรต่อสู้กับกิเลส ต่อสู้กับความไม่รู้ของเรา
รู้ ต่อสู้ความอยาก ก็เจริญกุศล
ให้ถึงพร้อมทั้งศีล ทั้งสมาธิ ทั้งปัญญา ต้องเจริญขึ้นมา
เพียร เพียรลดละอกุศลทั้งหลายที่เรามีอยู่ 
เพียรเจริญกุศลให้ถึงพร้อม 
ต้องมีความเพียร ต้องอดทน 
แล้วต้องมีความเชื่อมั่นในเรื่องกรรม เรื่องผลของกรรม 
ชาวพุทธถ้าไม่เชื่อเรื่องกรรมกับเรื่องผลของกรรม ก็เป็นชาวพุทธไม่ได้
ชาวพุทธเราเชื่อเรื่องกรรม 
“เราทำกรรมอันใดไว้จะเป็นบุญหรือเป็นบาป 
เราก็จะต้องรับผลของกรรมนั้นสืบไป” จะเชื่ออย่างนี้ 
ฉะนั้นอะไรที่งมงายไม่ใช่ชาวพุทธหรอก

มนุษย์เป็นผู้มีใจสูง สามารถพัฒนาจิตใจตัวเอง 
จากความมืดบอดไปสู่ความสว่างได้ 
จากความทุกข์ไปสู่ความพ้นทุกข์ได้ 
ไม่มีใครกำหนด เราทำของเราเอง 
แล้วเราจะทุกข์ เราจะได้รับวิบากที่ไม่ดี ก็เพราะเราทำของเราเอง 
เราจะพ้นทุกข์หรือเราจะได้รับวิบากที่ดี 
ได้เป็นมนุษย์ เป็นเทวดา เป็นพรหม 
มีความสุขก็เพราะกรรมของเราเอง 
ฤกษ์ยาม โชคชะตา เคราะห์ร้าย ไม่มีในศาสนาพุทธ 
ฤกษ์มันก็ชื่อของดาว เคราะห์มันก็ชื่อของดาว 
พระพุทธเจ้าบอกว่า ถ้าเราทำความดี ดาวจะมาทำอะไรเราได้ 
ฉะนั้นไม่งมงาย ความงมงายเป็นตัวกีดขวางการเจริญปัญญา 
งมงายก็โง่แล้ว มันจะเจริญปัญญาได้อย่างไร 
ฉะนั้นอะไรที่มันไม่ใช่พุทธ วางๆ มันไป 
เดินเข้ามาสู่เส้นทางของความเป็นพุทธ

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
20 สิงหาคม 2565

CD 95

กรรมวาที กิริยวาที วิริยวาที :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 20 ส.ค. 2565

Converse with the Universe

Calm Nature Recordings, Pt. 28

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

มงคลชีวิต :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 ก.ค. 2565

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช