 تذکره الاولیاعطار -  ذکر حسین ابن منصورحلاج

آن قتیل الله فی سبیل الله ، آن شیر بیشه تحقیق ، آن شجاع صفدر صدّیق ، آن غرقه دریای مواج ، حسین بن منصور حلاج (رحمت الله علیه) ، کار او کاری عجب بود و واقعات غرایب که خاص ، او را بود ، که هم در غایت سوز و اشتیاق بود و هم در شدت لهب فراق . مست و بی قرار و شوریده ی روزگار بود و عاشق صادق و پاک باز و جدّ و جهدی عظیم داشت و ریاضتی و کرامتی عجیب؛ و عالی همّت و عظیم قدر بود و او را تصانیف بسیار است ، به الفاظی مشکل در حقایق و اسرار و معارف و معانی ، و صحبتی و فصاحتی و بلاغتی داشت که کس نداشت و وقتی و نظری و فراستی داشت که کس را نبود و اغلب مشایخ در کار او اِبا کردند و گفتند: او را در تصوف قدمی نیست ، مگر ابو عبدالله خفیف و شبلی و ابولقاسم قشیری – رحمهم الله – چنان که استاد ابولقاسم قشیری در حق او گفت که : ((اگر مقبول بود به رد خلق مردود نگردد و اگر مردود بود ، به قبول خلق مقبول نگردد.))

و پیوسته در ریاضت و عبادت بود و در بیان معرفت و توحید درزیّ اهل صلاح و شرع و سنت بودکه این سخن از وی پیدا شد . اما بعضی مشایخ او را مهجور کردند از جهت مذهب و دین و از آن بود که ناخشنودی مشایخ از سرمستی او ، این بار آورد چنان که اول به تستر آمد و به خدمت سهل ابن عبدالله و دو سال در خدمت او بود . پس عزم بغداد کرد و و اول سفر او در هجده سالگی بود . پس به بصره شد و با عمروبن عثمان مکی افتاد و هجده ماه با او صحبت داشت و ابو یعقوب الاقطع بدو دختر داد. پس عمرو بن عثمان از او برنجید و از آنجا به بغداد آمد پیش جنید و جنید او را سکوت و خلوت فرمود و چند گاه در صحبت او صبر کرد و قصد حجاز کرد و یک سال آنجا مجاور بود  ، باز به بغداد آمد . با جمعی صوفیان به پیش جنید شد و از وی مسائل پرسید. جنید جواب نداد ،

گفت : (( زود باشد که سر چوب پاره سرخ کنی )) . حسین گفت : (( آن روز که من سر چوب پاره سرخ کنم ، تو جامه اهل صورت پوشی)).

نقل است که : آن روز که ائمه فتوا دادند که او را بباید کشت ، جنید در جامه تصوف بود و فتوا نمی نوشت . خلیفه فرموده بود که (( خطِّ جنید باید)) چنان که دستار و دُرّاعه در پوشید و به مدرسه رفت و جواب فتوا نوشت که ((نَحنُ نَحکُمُ بِالظّاهِرِ ))؛ یعنی بر ظاهر حال ، کشتنی است و فتوا بر ظاهر است اما باطن را خدای داند .

پس حسین چون از جنید جواب مسائل نشنید ، متغییر شد و بی اجازت او به تستر شد و یکسال آنجا ببود . قبولی عظیم او را پیدا گشت – و او سخن اهل زمانه را هیچ وزن ننهادی – تا او را حسد کردند تا عمرو عثمان مکی در باب او نامه ها نوشت به خوزستان و احوال او را در چشم آن قوم قبیح گردانید و او را نیز از آنجا دل بگرفت و جامه متصوفه بیرون کرد و قبا در پوشید و به صحبت ابنای دنیا مشغول شد – اما او را از آن تفاوت نبود – و پنج سال ناپدید گشت و در این مدت ، بعضی در خراسان و ماوراء النهر می بود و بعضی به سیستان . باز به اهواز آمد و اهل اهواز را سخن گفت و نزدیک خاص و عام قبول یافت و از اسرار با خلق سخن می گفت تا او را ((حلّاج الاسرار)) گفتند . پس مرقع در پوشید و عزم حرم کرد و در این سفر بسیار خرقه پوش با او بودند . چون به مکه رسید ، ابو یعقوب نهرجوری به سِحرش منصوب کرد . پس از آنجا به بصره آمد ، باز به اهواز آمد . پس گفت : ((به بلاد شرک می روم تا خلق را به خدا خوانم )) . به هندوستان رفت ، پس به ماوراءالنهر آمد ، پس به چین و ماچین افتاد و خلق را به خدا خواند و ایشان را تصانیف ساخت.

نقل است که روزی شبلی را گفت : (( یابابکر ، دست برنه که ماقصد کاری عظیم کردیم و سرگشته کاری شدیم ؛ چنان کاری که خود را کشتن در پیش داریم )). چون خلق در کار او متحیر شدند ، منکر بی قیاس و مقّرِ بی شمار پدید آمد و کارهای عجایب از او بدیدند . زبان دراز کردند و سخن او به خلیفه رسانیدند و جمله بر قتل او اتفاق کردند ، از آن که می گفت : (( اَنَا الحقُ )). پس حسین را ببردند تا بکشند. صد هزار آدمی گرد آمدند و او چشم گرد همه برمی گردانید و می گفت : ((حق ، حق ، اَنَا الحق)).

نقل است که درویشی در آن میان از او پرسید که ((عشق چیست)) ؟ گفت : (( امروز بینی و فردا و پس فردا)). آن روز بکشتند و دیگر روز بسوختند و سوم روزش به باد دادند ؛ یعنی عشق این است.

چون به زیر طاقش بردند به باب الطّاق ، پای بر نردبان نهاد . گفتند : ((حال چیست؟)) گفت : (( معراج مردان سرِداراست)) . دست برآورد و رو در قبله مناجات کرد و خواست آنچه خواست. پس بر سرِ دار شد . جماعت مریدان گفتند : (( چه گویی در ما که مریدیم و آنها که منکران اند و تو را سنگ خواهند زد؟)) گفت ایشان را دو ثواب است و شما را یکی ، از آن که شما را به من حسن ظنّی بیش نیست و ایشان از قوت توحید و صلابت شریعت می جنبند و توحید در شرع اصل بود و حسن ظن فرع.

پس هر کسی سنگی می انداختند . شبلی موافقت را گلی انداخت. حسین بن منصور آهی کرد ؛ گفتند : (( از این همه سنگ چرا هیچ آه نکردی ، از گلی آه کردن چه سرّ است ؟)) گفت : آن که آنها نمی دانند معذورند ؛ از او سختم می آید که می داند که نمی باید انداخت. پس دستش جدا کردند ، خنده ای بزد ؛ گفتند: ((خنده چیست ؟)) گفت : (( دست از آدمی بسته جدا کردن آسان است . مرد آن است که دست صفات – که کلاه همت از تارک عرش در می کشد – قطع کند .)) پس پای هایش ببریدند ؛ تبسمی کرد و گفت : (( بدین پای سفر خاک می کردم ؛ قدمی دیگر دارم که هم اکنون سفر هر دو عالم کند.اگر توانید آن قدم ببرید.)) پس دو دست خون آلود بر روی در مالید و روی و ساعد را خون آلود کرد. گفتند چرا کردی ؟ گفت : خون بسیار از من رفت ؛ دانم که رویم زرد شده باشد شما پندارید که زردی روی من از ترس است . خون در روی مالیدم تا در چشم شما سرخ روی باشم که گلگونه ی مردان ، خون ایشان است. 

Attar - Hallaj -   تذکره الاولیا عطار -  ذکر حسین ابن منصورحلاج

شاعر: حافظ
آهنگ ساز: پرویز مشکاتیان
تنظیم: پرویز مشکاتیان
خواننده: محمدرضا شجریان
آلبوم: دستان
آهنگ: تصنیف صبح است ساقیا


صبح است ساقیا قدحی پر شراب کن
دور فلک درنگ ندارد شتاب کن
زان پیشتر که عالم فانی شود خراب 
ما را ز جام باده گلگون خراب کن 
خورشید می ز مشرق ساغر طلوع کرد
گر برگ عیش می‌طلبی ترک خواب کن 
روزی که چرخ از گل ما کوزه‌ها کند
زنهار کاسه سر ما پرشراب کن 
ما مرد زهد و توبه و طامات نیستیم 
با ما به جام باده صافی خطاب کن 
کار صواب باده پرستیست حافظا 
برخیز و عزم جزم به کار صواب کن

صبح است ساقیا _ استاد شجریان

استاد احمد عبادی - تکنوازی سه تار - دشتی

تصنیف باران -استاد محمدرضا شجریان-آلبوم شب سکوت کویر

چشم مست-شجریان-معمای هستی

پیش‌درآمد اصفهان مرتضی‌خان نی‌داوود - تار و سنتور محمدرضا لطفی و مجید کیانی

تصنیف "به جان تو"
شعر از حضرت مولانا
آهنگ از علی قمصری
با صدای همایون شجریان
از آلبوم: آب، نان، آواز
دگر باره بشوریدم،بدان سانم به جان تو
که هر بندی که بربندی،بدرانم به جان تو
نخواهم عمر فانی را،تویی عمر عزیز من
نخواهم جان پر غم را،تویی جانم به جان تو
من آن دیوانه‌ی بندم،که دیوان را همی بندم
زبان مرغ می‌دانم،سلیمانم به جان تو

سخن با عشق می گویم،که او شیر و من آهویم
چه آهویم که شیران را،نگهبانم به جان تو

اگر بی تو بر افلاکم،چو ابر تیره غمناکم
وگر بی تو به گلزارم،به زندانم به جان تو

به جان تو...همایون شجریان

آهنگ به قربان خم زلف سیاهت محمدرضا شجریان آلبوم یاد ایام
خواننده: محمدرضا شجریان |
به قربون خم زلف سیاهت
فدای عارض مانند ماهت
ببردی دین فائز را به غارت
تو ماهی، خیل مژگانها سپاهت
خودم اینجا دلم در پیش دلبر
خدایا این سفر کی می‌رسد سر
خدایا کن سفر آسون به فائز
که بیند بار دیگر روی دلبر 
تو دوری از برم، دل در برم نیست
هوای دیگری اندر سرم نیست
به جان دلبرم از هر دو عالم
تمنای دگر جز دلبرم نیست


آی بقربون خم زلف سیاهت - تصنیفی از استاد محمد رضا شجریان

کلام: سیاوش کسرایی | آهنگساز: حسن یوسف زمانی | تنظیم: فرامرز پایور | آلبوم: خزان

www.facebook.com/delnavazan.playlist

به من گفتی که دل دریا کن ای دوست
همه دریا از آن ما کن ای دوست
دلم دریا شد و دادم به دستت
مکش دریا به خون پروا کن ای دوست

کنار چشمه‌ای بودیم در خواب
تو با جامی ربودی ماه از آب
چو نوشیدیم از آن جام گوارا
تو نیلوفر شدی من اشک مهتاب

تن بیشه پر از مهتابه امشب
پلنگ کوه ها درخوابه امشب
به هر شاخی دلی سامون گرفته
دل من در تنم بی تابه امشب

اشک مهتاب | محمدرضا شجریان

آهنگ: استاد علی تجویدی
شعر: بیژن ترقی

در مایه دشتی

علی اصغر شاه زیدی- شد زمین مست

همایون مثنوی-شجریان
بود آیا که خرامان ز درم بازآیی؟ // گره از کار فروبسته‌ی ما بگشایی؟
نظری کن، که به جان آمدم از دلتنگی // گذری کن: که خیالی شدم از تنهایی
گفته بودی که: بیایم، چو به جان آیی تو // من به جان آمدم، اینک تو چرا می‌نایی؟
بس که سودای سر زلف تو پختم به خیال// عاقبت چون سر زلف تو شدم سودایی
همه عالم به تو می‌بینم و این نیست عجب // به که بینم؟ که تویی چشم مرا بینایی
پیش ازین گر دگری در دل من می‌گنجید // جز تو را نیست کنون در دل من گنجایی
جز تو اندر نظرم هیچ کسی می‌ناید // وین عجب تر که تو خود روی به کس ننمایی
گفتی: از لب بدهم کام عراقی روزی // وقت آن است که آن وعده وفا فرمایی

گذری کن که خیالی شدم از تنهایی-1 ‎

سحر به بوی نسیمت به مژده جان
 سپرم

Attar - Hallaj - تذکره الاولیا عطار - ذکر حسین ابن منصورحلاج

Yazdan_r