Mohammad Mokhtari _ محمد مختاری

محمد مختاری درباره اضطراب حرف می‌زند

در این پادکست درمورد زنده یاد محمد مختاری و همچنین اشعار او میشنوید.
مجموعه بایو-پادکست های قهرمانان - قسمت ششم

آثار به کار رفته در این پادکست:
قسمت شانزدهم رادیو چهرازی
به محمد مختاری - yaghma

محمد مختاری

■ شعر | وهم _ محمد مختاری
■ موسیقی | La valse oubliee by Andre Gagnon

وهم_ محمد مختاری/ Mohammad Mokhtari

▨ نام شعر: بی‌خوابی
▨ شاعر: محمد مختاری
▨ با صدای: محمد مختاری
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
______________________
چه فرق می‌کرد زندانی در چشم‌انداز باشد یا دانشگاهی؟
اگر که رویا تنها احتلامی بود بازی‌گوشانه
تشنج پوستم را که می‌شنوم، سوزن سوزن که می‌شود کف پا
علامت این است که چیزی خراب می‌شود
دمی که یک کلمه هم زیادی‌ست
درخت و سنگ و سار و سنگسار و دار
سایه‌ی دستی‌ست که می‌پندارد دنیا را باید از چیزهایی پاک کرد
چقدر باید در این دو متر جا ماند تا تحلیل ِجسم حد ِزبان را رعایت کند؟
چه تازیانه کف پا خورده باشد
چه از فشار ِخونی موروث در رنج بوده باشی
قرار جایش را می‌سپارد به بی‌قراری که وقت و بی‌وقت
سایه به سایه
رگ به رگ
دنبالت کرده است تا این خواب


تظاهرات تورم را طی می‌کنم در گذر دلالان
سر چهار راه صدای درشت می‌پرسد
ویدئو مخرب‌تر است یا بمب اتم؟
مسیح هم که بیاید انگار صلیبش را باید حراج کند
صدای زنگ ِ فلز در دندان‌های طلا
و خارش کپک در لاله‌های گوش
نصیب نسلی که خیلی دیر رسیده است

نه سینما و نه مهمانی در تاریخ
هجوم کاشفانی با تاخیر ِحضور
هزار کس می‌آیند و هزار کس می‌روند
و هیچ‌کس هیچ‌کس را به خاطر نمی‌آورد
صدا همان که می‌شنوی نیست
سگ از سکوت به وجد می‌آید و دزد بر سر بام بلند سماع می‌کند با ماه
زبان عزیز‌تر است اکنون یا دهان؟
که سنگ راه ِ دهان را هزار بار تمرین کرده است

صدا که می‌شکند
حرف که چرک می‌کند
جمله‌ها که نقطه‌چین می‌شوند
پیری یا بچه‌ای که خود را می‌کُشد
تازه معنا روشن می‌شود

سگی که می‌افتاد در نمکزار و
این نمک که خود افتاده است
خلاف رای اولوا الالباب نیست که ماه رنگ عوض کرده باشد
یا شب مثل آزادی زنگ زَنَد

گچ ِسفید جای سرت را نشان می‌دهد
که چند سالی انگار در اینجا می‌نشسته‌ای
و رد انکارت افتاده است بر دیوار
یا شاید نقشی مانده است از تسلیمت

گذاره‌ای اصلا نا‌تمام
و تازه این بی‌تابی که هیچ چیز آرامَش نمی‌کند
در التهاب درهایی که باز می‌شوند و درهایی که بسته می‌شوند
کتاب‌هایی که باز می‌شوند و دست‌هایی که بسته می‌شوند
دست‌هایی که سنگ‌ها را می‌پرانند
و سارهایی که از درخت‌ها می‌پرند
درخت‌هایی که دار می‌شوند
دهان‌هایی که کج می‌شوند
زبان‌هایی که لال‌مانی می‌گیرند
صدای گُنگ و چشم‌انداز ِگُنگ و خواب گُنگ
و همهمه
که می‌انبوهد
می‌ترکد
رویا که تکه‌تکه می‌پراکند
دانشگاهی که حل می‌شود در زندانی و چشم اندازی که از هم می‌پاشد
خوابی که می‌شِکَند در چشم و
چشم که میخ می‌شود در نقطه‌ای و نقطه
که می‌ماند مَنگ در گوشه‌ای از کاسه سَر که همچنان غلت می‌خورد
غلت می‌خورد
غلت می‌خورد
▨
محمد مختاری - تهران  ۱۸ امرداد ماه ۱۳۷۴ 
 از مجموعه شعر وزن دنیا صفحه‌ی ۷۵
______________________
این خوانش در تاریخ ۱۸ فروردین ماه ۱۳۷۷ انجام شده؛ یعنی نه ماه پیش از قتل دردناک او

محمد مختاری | بی‌خوابی | پالایش شده

▨ نام شعر: از آن نیمه
▨ شاعر: محمد مختاری
▨ با صدای: محمد مختاری
▨  پالایش و تنظیم: شهروز
_____________
باید درست نیمه‌ی شب باشد  آنجا که چشم می‌بندد او در نمک
اکنون که چشم می‌گشایم  اینجا در برفی که از صبح افقی باریده‌است
خوابی که دیده می‌شود آن سوی زمین  در این سو قطارم را می‌برد
و همهمه سرم را انباشته است.

کی می‌رسد؟
چگونه پایان خواهد یافت
این خط که بین دو حاشیه کشیده می‌شود؟

و این زن ِ شکسته که سمت چپم نشسته
می‌بافد یکریز رج‌هایش را
و میله‌ها و انگشتانش زیر و رو می‌شوند در نمک و برف.

سر برمی‌گردانم تا ایستگاه که پیشوازی یا بدرقه‌ای ندارد
رویای وقت را تکه‌های جنگل ِ ناآشنا سوراخ‌سوراخ کرده‌است
جسم ِسپید که نی یا نیزه‌ای گُله به گُله پوستش را کنده باشد
تابیده است وسوسه در ذهن و ناگزیر روانم در خوابی که دیده می‌شود آن سو
و دوره‌ی رویا را دستی می‌چیند با مقراض
هرچند وقتی چشم برهم می‌نهم
در صفحه‌ی سپید می‌بینم مژگان اوست که بر هم قرار گرفته‌ست

می‌تابد
خواب
از ته ِ دریاچه‌های منجمد
و باد می‌سوزاند صورتش را هرگاه از نمک بیرون می‌زند تا بیامیزد با کودکانی که سطح ِ یخ را بهانه‌ی جشن و بازی کرده‌اند
رقصی که بازمی‌گردد تا عمق ِ بلور تا شب ِ آن سو

آن پیکره چگونه برون مانده است و زل زده است و دعوت می‌کند؟
انگار هرچه گم شده است آنجا در خاک
اینجا برون می‌آید از یخ
و شاهد زمین است
این صورت تکیده‌ی شفاف
با گوشواره‌ای که هنوز برق می‌زند و زخم گوشه‌ی دهانش را می‌تاباند
که قدمت جیغش را در تنهایی معین می‌دارد
و سرنوشتی را برش می‌زند تا این مسافر که هیچ‌کس صدایش را نمی‌شنود در خوابی که دیده می‌شود آن سو

باید درنگ می‌کردم وقتی لب‌هایم کرخت می‌شد
سرمای تازه بازوی راستم را نیز اذیت می‌کند
شاید سپیدی ِ بی‌آرام رامم کرده است
انگار چیزی دارد یخ می‌زند یا نمک می‌شود دوباره

اینجا نگاه ِ هیچ‌کس روشن نیست
باید برای دیدار همچنان چشمان قدیمی‌ام را حفظ کنم
و بازگردم رویا را تا آنجا که باید کم‌کم پایان پذیرد

وهم ِسپید در تن می‌دود
و سبزی ِ سیاه از رگه‌ها گاهی رد می‌شود
انبوهی نگاهی که ناگهان هجوم آورده ست دیدن را هولناک کرده‌است و وسوسه ی دیدن را افزوده است
در این زمین که از هر جایش سر برکرده است بلوط ِسپید یا مومیایی
یا صورتی دل ـ یخ
یا پیکره‌ای دل ـ نمک
و چشم را می‌کِشاند تا تبدیل کند
و این زن ِ شکسته که می‌بافد خود را یکنواخت تنها روبه‌رویش را می‌نگرد
می‌بیند آیا هرگز مقابلش را؟ می‌تواند اصلا ببیند؟

بیرون پنجره نگاهی‌ست که تاریکی ِ سحرگاهش را به روشنای این عصر کشانده‌است
می‌تابد خود را بر دست راستم که کم‌کم کرخت می‌شود
همچون نوشتنم از راست که سایه‌اش بر کاغذ دارد آرام می‌گیرد

باید چقدر می‌نوشتم تا چشمم بیارمد؟
باید چقدر چشم می‌گشودم، تا چشم گشاید او دوباره؟
و این زن ِ شکسته که اکنون به شیشه چسبیده است...
پلکم به هم می‌آید و دستم فرو می‌ماند در نقطه‌ی هنوز
و برف حتما باز هم افقی می‌بارد
در شیشه‌ی قطار که اکنون تاریک است.
▨
محمد مختاری
مونترال - تورنتو ، آذر و دی ماه ۱۳۷۴ 
از مجموعه شعر وزن دنیا صفحه‌ی ۸۳
______________________
این خوانش در تاریخ ۱۸ فروردین ماه ۱۳۷۷ انجام شده؛ یعنی ۹ ماه پیش از قتل دردناک او

محمد مختاری | از آن نیمه

محمد مختاری، شاعر و نویسنده و پژوهشگر، در پاییز ۱۳۷۴ در ایالات متحده درباره شاهنامه و شیوه‌ی مطالعه و تحقیق آن سخنرانی کرد. متن پیش‌رو عیناً از فایل صوتی برجای‌مانده از سخنرانی او پیاده‌سازی شده که چندان در دسترس مخاطبان نیست و به مناسبت سالروز تولد او بازنشر می‌شود. فایل صوتی این سخنرانی را نیز با هم می‌شنویم.

یک سخنرانی کمتر شنیده‌شده: محمد مختاری درباره شاهنامه

▨ نام شعر: شاید عاشقانه‌ی آخر
▨ شاعر: محمد مختاری
▨ با صدای: محمد مختاری
▨ پالایش و تنظیم: شهروز کبیری
___________________
کسی نایستاده‌ست آن‌جا یا این‌جا
پس کجای لبت آزادم کند؟
دو نقطه از هیچ‌جا تا چشم
که جا به جا شده است اما سایه‌ی بلندم را می‌بیند
که می‌کشد خود را هم‌چنان بر اضطرابش.

شمال قوس بنفشی‌ست تا جنوب.
در ابر و مرغ دریایی موجی به تحلیل می‌رود.
و آفتاب تنها چیزی که تغییر کرده است.

لبت کجاست؟
صدای روز بلند است  اما کوتاه است دنیا.
درست یک واژه مانده است تا جمله پایان پذیرد
و هر‌چه گوش می‌سپارم تنها سکوت خود را می آرایم
و آفتاب لب بام هم‌چنان سوتش را می‌زند.

شکسته پل‌ها پشت سر
و پیش رو شن‌هایی که خاکستر جهان است.
غروب ممتد در سایه‌ی درون جا خوش کرده است
و شب که تا زانو می‌رسد تحمل را کوتاه می‌کند.
چگونه است لبت؟
که انفجار عریانی سنگ می‌شود در بی‌تابی‌های خاموش.

هوای قطبی انگار فرش ایرانی را نخ‌نما کرده است.
نشانه‌ای نیست
نگاه می‌کنم
اگر که تنها آن واژه می‌گذشت
به طرفةالعینی طی می‌شد راه
کودک بازمی‌گشت تا بازیگوشی
و در چهارراه دست می‌انداخت دور گردنت.
لبت کجاست؟
که خاک چشم به راه است.
▨
محمد مختاری

محمد مختاری | شاید عاشقانه‌ی آخر | پالایش شده

▨ نام شعر: هامون (بخشی از شعر بلند «منظومۀ ایرانی»)
▨ شاعر: محمد مختاری
▨ با صدای: محمد مختاری
▨ پالایش و تنظیم: شهروز کبیری
___________________
میان‌مان صدایی تبخیر شد
و مرگ جار زد
درون خالی‌اش را بی‌تحاشی.

گذشت عمر در گذر شن و بی‌قراری خون
که پاشنه به خاک می‌کوبد
و خاک، خاک، لایه لایه‌ی هزار ساله
و خاکروبه‌هایی کز شیپوری بزرگ اکنون بر ما
می‌افشانند.

پناه بوته‌های گز
بتلخی آبی از کناره‌های عمر می‌رود
به سرنوشت شوره بر شیار برفگینه‌ی نمک
نک می‌زنند
کلاغ پیر و کبک کاهل.
رباطهای یاوه‌ی کپک زده
دهان گشوده‌اند به خمیازه
و در ردای باد تاب می‌خورد پوسیدگی
و روزنامه‌های زرد و آبدیده
گاه از پر قبایی بیرون می‌پرد.

-“زمان شکافته ست و نشت کرده است
غبار و سایه‌های نخ نما و سرداریهای بیدخورده.
خط غباری بر پوست آهو
و شله‌های رنگ و رو رفته
و چهره‌های فرسوده در قابهای کهنه
که از کنارشان بی‌تاب گذشته بودیم
و از درونمان اکنون سر بر می‌آورند
تا ما را در قابی میخکوب کنند.
-“کی اند و از کجا می‌آیند؟
که نیمی از من بوده‌اند
و مادرانم در حلقه‌ی عذاشان گریسته‌اند.

از آرواره‌ی افق بیرون می‌آید
صفی از اندامهایی
برهنه
بی‌سر
بی‌تاب
صفی دگر
که ابریشم
به زیر    کرباس پوشیده‌اند.

-“و پوستشان آمخته‌ی پرستو و باران نیست،
وز چنبر عزایم و دندان مار نفس می‌کشند.”

گشوده می‌شود طومارها
و بوی نفتالین
مشام باد را می‌آزارد
کلاهی از کناره‌ی افق فرو می‌افتد
و پوزخند خاک موج برمی‌دارد:

…

-“نگاه میهنم پیرم کرده است
چراغ ماتم است گلایل.
کسی توازن انسان و خاک را می‌خواهد برهم زند
صدای زنجره می‌گیرد
و کرم لای خط و گندم و شناسنامه وول می‌خورد
شمایل کدر مرگ
و هاله‌ای که گرداگردش بسته‌اند.

نگاه نیم بسته بر دوایر فرا رونده
گلوی آفتاب و شیشه‌ای شکسته
که برق می‌زند.
و خون روز و رودخانه در غبار و پلک‌های خسته
گم می‌شود
نمک دهان و زخم را فرو می‌بندد
و گاه گاه خش خش مدادی بر کاغذی
که مهره‌های پشت را می‌لرزاند.
غبار جای گام‌های تند
نشسته است.
و گام‌ها که باد را مهار کرده بودند
مساحت کویری حیات را اندازه می‌گیرند
▨
محمد مختاری
بخشی از شعر بلند “منظومۀ ایرانی”

محمد مختاری | هامون | پالایش شده

▨ نام شعر: جنون رودابه
▨ شاعر: محمد مختاری
▨ با صدای: محمد مختاری
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
___________
...
جنون رودابه است این سرزمین
هزار پرده فروهشته اند و می‌نگرند 
و خاک وقتی آمخته شد
شغاد را
حتی از پشت زال بر می‌انگیزند..
-«جاری ست رود
از شش هزار خاطره خونینم
.راهی درون خاک به بیداری رگی در قلبی افسرده
قوس عبور سیاره
در باور جهان
و استحاله‌ی تنهایی
در خون کودکانم...

-«معماری خلاصه‌ی خاک
در بازتاب سلول‌های آدمی
وقتی که نور تنها در درد تجزیه می‌شود..
و باد خرمنی گرسنگی بردوش
از لابه لای درها و دیوارها می‌گذرد.

آرامشِ گریخته، رویای بازمانده
دستِ مذاب
و عنکبوت‌های آتش در حدقه‌های شکسته.
و چهره‌های مخطط
در طرح آبرفتی عمر
خاک سیاه
تابوتِ گز
نگاه ایرانی...
نگاه روی سبز و زرد و آبی و کبود
 به ولّ و ولّ آفتاب و گام‌های نوراه
که از شکاف‌های تشنه و کبود بر می‌آیند..
-«زمین همیشه رؤیایش را آشکار کرده است.
و آرواره‌های موش کور
سریعتر از موج ریشه نیست.

شب از سحابی نمک
و آفتاب در بلور عاشقان
شکستن طلسم «حوض سلطان» را بازتاب کرده‌اند.
دروغ، برف در تموز است..
و آن که راز عاشقانه جنازه ها را در دریاچه نهفته بود
به سنگبارانی رسوا
شکست.

دروغ، برف در تموز است.
گرسنگی هنوز در کاکل کپرها می تابد.
و آن که صبر و نور هدیه شکم‌ها می‌کند.
قبای تنگش را
گشادتر می‌دوزد...

نشانه ها بر آبرفت رود، بر مفاصل زمان
 رباط‌های خون، حصارهای طاعونی.

و این که از دل ویرانی بر می‌آید!
نگاه بی‌آرامش را بر روی مرگ فرو بسته است
که گرد و خاک از جامه‌هاش بیفشاند
و خویشتن را باز در رؤیایی خونین بیازماید.

اما چه طرّه‌های کودکیش
در حلقه‌ی محاصره مرگ
و در رطوبت نفسِ مار سپید گشته است
در قامتی برهنه
از آستان خنجر و تلخون و رؤیا می‌گذرد. نیمی از این برهنگی آیینه‌ی رهایی‌ست
و نیمه‌ای هنوز به آیین غار
در مذبحِ اسارت می‌سوزد.
در شش هزار خاطره جاریست
تلخابه‌ی روان که گنداب را تاب نمی آورد.
از شور و طراوت آنی که بی محابا
نونو درونش را می کاود
جسمیتش به تازگی آب خلق می‌شود
و موج می‌زند در تلخایی بی‌سکون...

چشمان بی‌قرار من است
کآبینه‌ی جنونم را می‌برد
و آب بر دوایر خون می‌گسترد....

از بینوایی و فضیلت ما نیست
کاین بال‌های رنگی پروانگان
آرام گرد کوکب و خون دمنده می‌گردند
هر شب ستاره‌ای
از این گدازه بر می‌خیزد.
هر شب ستارگانی
از این گدازه بر می‌خیزند
هر شب چراغ بادی را در کنار آبگیرها بر می‌افروزند
این سایه‌ها
که صورت ماه را بر آب بگسترانند.
و هر شب از درون خاکستر
آواز همسران جوانی را می‌شنوم
که گرده‌های تاریخ را می‌بویند
و گیسوانشان را
از شانه ستاره می‌آویزند...»

-«امواجِ سروهای خاکستری
در دشت ارغوانی مهتاب
رودابه های شیفته می‌افشانند
گیسو بر آب...«

-«این دایره به سادگی آب گرد چشمانم می‌گردد
و کودکانم
بر انحنای آبی ایام فرو می روند و بر می‌آیند.»

ای ماه من که از گرسنگیم می‌تابی!
یک سو طراوت و نفس شبنمی که جانم می‌بالد
یک سو گدازه های پریشان که از فروکاهیدنشان
جانم می‌کاهد.
تا عمر من کشاکش این آب و آتش است
 چشمم به خواب آبی مهتابیت نرفته است. وقتی به آب می‌نگرم
شب همه شب از این سودا افسوسم آستانه مهتاب را سیاه می‌کند
و چون که در آتش خیره می‌شوم
تاب دلم به تابش سیماب لرزه می‌گیرد.
▨
محمد مختاری
از دفتر شعر منظومه‌ی ایرانی
صفحه‌ی ۲۴۴
ــــــــــــ
پی‌نوشت: شعر دکلمه شده در این خوانش با شعر چاپ شده، کم و بیشی‌هایی دارد و متن فوق از روی صدای شاعر پیاده شده است.

محمد مختاری | جنون رودابه

▨ نام شعر: گلدان آبی
▨ شاعر: محمد مختاری
▨ با صدای: مریم حسین‌زاده (همسر شاعر)
▨ پالایش و تنظیم: شهروز کبیری
____________
این شعر برای سرکار خانم مریم حسین زاده سروده شده
و در کتاب، به رضا براهنی تقدیم شده
____________
پروانه‌ای‌ است آنجا که بال گشوده‌ست
در وزن مردمک‌های آرام.
سایه به سایه در طلبِ آفتاب   تا لبِ این بام.
بوی سلام گل به گل آیینِ خواهش و گرایش
شکلِ دوام در حجمی ناپایدار
انگار برگ در گذر نور به خود می‌آید.

پروانه‌ای صدایت می‌کند
در فرصت صدا و خلاء.  که پیله‌وار   آهنگی را   انتظار کشیده‌ای
تا از لبی فرو تابد.
و تاب و توشت   بر ابریشم عبورش تصعید شود.

صورت و سکوت در آغوش هم
آیینه‌ای برابر آیینه‌ای
عکسی درون عکسی  واژه‌ای درون واژه‌ای
درک حضور   در نفس شبنمی که می‌لرزد
زیر نگاه نور.
آسایش است این و ثمر دادنِ گیاه است.
آزادی زمین است
تکثیر آن که می‌شنود  در گلوی آن که می‌گوید.
نقش صدا که از آب برمی‌آید   و فرو می‌رود در آب.
آبی درون چشمی و چشمی درون شب
و شب که در ماه آویخته است و
ماه که از گیسویی
گیسو که روی صندلی نیمه شب به اهتزاز در می‌آید
و می‌نوازد گل‌های مریمی را در گلدان آبی

بوی بهشت در نفس بی‌قرار
گلبرگ خواهش  در ساقۀ جوانِ پذیرش
حوا که دست می‌گشاید و  سیبی که از درون تابلویی بیرون می‌آید
و چرخ می‌خورد
و چرخ می‌خورد و ترس را به عشق بدل می‌کند.
دست شبانه
بر شانه‌ات که رو به خیابان پیر
وهمی بنفش را دنبال کرده است کز ناگهان فرو می‌افتد از پنجره
قوسی کز آن فرو آویخته است تاریکی 
و پنجره پایین می‌آید تا کف پیاده رو.

آنگاه راه می‌افتید
در سایه‌های آبی
و از بهار و تابستان می‌گذرید.
پیراهن بلند تعادل
در بارش ملایم صبح.
خود را نگاه می‌کند بیداری
در چشم خواب.
و خواب می‌رود پا به پای بیداری.

پروانه بال می‌زند و  می‌زند به آفتاب
نقشِ صدا که از آب باز می‌گردد..
این کیست.  کیست؟
کی گشته است رو به روی کی؟
پروانه‌ای که دایره در دایره
در وزن مردمک‌های بی‌تاب
تاب به تاب
در طلبت آمده است.

بالی که پلک‌های شب را
لرزانده است و حال دل آفتاب را می‌لرزاند.
نقش صدا که باز می‌گردد  می‌گردد
چندان که بر لبانی انگار کودکانه می‌نشیند
کآنجا
تابیده است بر حواشی دنیا.

لب‌ها که شادمانی را
بر بال‌های کوچک خویش سپرده است
و روی خط افق  گاه می‌رود.  و گاه می‌آید.
سر می‌نهد به بال نظر   می‌رهد
جسمی که آبروی زمین است. 
▨
محمد مختاری
از کتاب سحابیِ خاکستری
هشتم امرداد ۱۳۷۰
________
پی‌نوشت: متن منتشر شده در کتاب، با خوانش همسر شاعر، کم و بیشی‌هایی دارد.

محمد مختاری | گلدان آبی | با صدای همسرش، مریم حسین‌زاده

یک‌یک درآمدیم در هندسۀ انتظار
و هر کدام روی نیمکتی 
یا زیرِ طاقی و گوشۀ میدانی
خلوت کردیم: سیمای تابخورده
که خاک را
چون شیارهایش
آراسته است

تا شامِ آخر-محمّد مختاری

نزدیک شو
نزديک شو اگر چه نگاهت ممنوع است
زنجيره‌ی اشاره چنان از هم پاشيده است
که حلقه‌های نگاه
در هم قرار نمی‌گيرد.
دنيا نشانه‌های ما را
در حول و حوش غفلت خود ديده است و چشم پوشيده است.
نزديک شو اگر چه حضورت ممنوع است.
وقت صدای ترس
خاموش شد گلوی هوا
و ارتعاشی دويد در زبان
که حنجره به صفت‌هايش بدگمان شد.
تا اينکه يک شب از خم طاقی يک صدايت
لرزيد و ريخت در تهِ ظلمت
و گنبدِ سکوت در معرق درد برآمد.
يک‌يک درآمديم در هندسه‌ی انتظار
و هر کدام روی نيمکتی يا زير طاقی
و گوشه‌ی ميدانی خلوت کرديم:
سيمای تاب‌خورده که خاک را چون شيارهايش
آراسته است.
و خيره مانده است در نفرتی قديمی
که عشق را همواره آواره خواسته است
تنها تو بودی انگار که حتی روی نيمکتی نمی‌بايست بنشينی
و در طراوت خاموشی و فراموشی بنگری.
نزدیک شو اگر چه قرارت ممنوع است
هیچ انتظاری نیست که رنگِ دگر بپاشد
بر صفحه‌ی صبور
وقتی که ماهواره‌های طاق و نیمکت در خلٲ بگردد
و چهره‌ها تنها سیاه‌وسفید منعکس شود
و نیمی از تصویرها نیز هنوز
در نسخه های منفی باقی مانده باشد.
نوری معلق است در اشاره‌های ظلمانی
ورنه چگونه امشب نیز در این ساعت بلند
باید به روی این نیمکت بنشینم هم‌چنان کنارِ این میدان
چشم انتظار شکی فسفرین
و برگ ترس خورده ی شمشاد تنها در چشمم برق زند؟
نزدیک شو اگر چه تصویرت ممنوع است.
ساعت دوباره گردش بی‌تابش را آغاز کرده است
و نیمی از رخسار زمان
از لای چادر سیاهش پیداست.
از ضربه‌ای که هر ساعت نواخته می‌شود ترک بر می‌دارد خواب آب
و چهره‌ای پریشان موج در موج
می‌گردد و هوای خود را می‌جوید
در بازتاب گنگ سکه‌ای در آب انداخته است.
پا می‌کشند سایه‌های مضطرب
در هیبت مدور نارون‌ها
و باد لحظه به لحظه نشانه‌ها را می‌گرداند دور تا دور میدان
اینجا خزه به حلقه‌ی شفافی چسبیده است
که روزی از انگشتی افتاده است
آنجا هنوز نوری قرمز ثابت مانده است
و روی صورتِ شب لک انداخته است
نزدیک شو اگرچه رویایت ممنوع است.
می بینی! این حقیقتِ ماست
نزديك و دور واهمه در واهمه
و مثل این ماه ناگزیر که گردیده است
گرد جهان و باز همچنان درست همانجا که بوده مانده است
و هر شب انگار در غیابت باید خیره ماند همچون ماه
در حلقه‌ی عزایی که کم‌کم عادی شده است.
این یٲسِ مَخملینه‌ی ماست
یا توده‌ی غبارگونِ وهمی برانگیخته؟
که بی‌تحاشیِ مدارهای در هم را چون ستاره‌های دنباله‌دار می‌پیماید؟
آرامشی است که بر باد رفته است؟
یا سایه‌ی پذیرشی‌ست که خون را پوشانده است؟
بی آنکه استعاره‌های وجدان از طعمش بر کنار مانده باشد.
نزدیک شو اگرچه مدارت ممنوع است.

«محمد مختاری»

محمد مختاری - نزدیک شو

پیشانی از هجوم وقاحت کبود می‌شود
وقتی که بر مزار شهیدان عبور می‌کنند
وقتی که سینهٔ هوا را می‌شکافند
و باد جامه‌هاشان
بر شعار دیوارها
می‌دمد

اینان که جامه‌های عزا را به‌عاریت
پوشیده‌اند
از قعر چشم خلق
میراث روشنای شهیدان را
بیرون می‌کشند

گـُل در نهیب تند گلوله شکفت
و اکنون کنار سنبله‌ها
اندام‌های کاکتوسی
سر بر کشیده‌اند

کلپاسه‌های فربه از سوراخ‌های بیم
در هرم انقلاب خلایق
بیرون خزیده‌اند
وز شانه‌های مردم بالا می‌آیند
و موج می‌زنند
در آفتاب پیروزی

خورشید در تلآلؤ اندام‌های حمق
سرافکنده می‌رود
بازارها که پارچه‌های بلند را
حرّاج کرده‌اند
فوج بلند جامگان را
در‌ چشم آفتاب می‌گردانند
و روز
بر انحنای تند شرارت افول می‌کند

بر چشم‌ها سیاه می‌کشند
بر قلب‌ها سیاه می‌کشند
بر شانه‌ها قساوت را می‌گردانند
و سفره‌ها را
بر گردهٔ خلایق
پهن می‌کنند
خونابهٔ فشردﻩٔ گنجشک‌ها را در هاون
سر می‌کشند
تا باه‌شان بیفزاید
و سنگ‌های گورستان را آذین می‌بندند
و نام‌های شهیدان را بر تریج قبا
می‌دوزند

آفتاب پیروزی، شعری از محمد مختاری

Collage JulienMarchal(Lost in Brain/Fog), Mokhtaari  ,AmirMaleki


چقدر باید در این دو متر جا ماند تا تحلیل جسم حد زبان را رعایت کند؟

چه تازیانه کف پا خورده باشد
چه از فشار خونی موروث در رنج بوده باشی
قرار جایش را می سپارد به بی قراری
که وقت و بی وقت
سایه به سایه
رگ به رگ
دنبالت کرده است تا این خواب
…
تظاهرات تورم را طی می کنم در گذر دلالان
سر چهار راه صدای درشت میپرسد
ویدئو مخرب تر است یا بمب اتم؟؟؟
مسیح هم که بیاید انگار صلیبش را باید حراج کند
صدای زنگ فلز در دندانهای طلا
وخارش کپک در لاله های گوش
نصیب نسلی که خیلی دیر رسیده است
نه سینما و نه مهمانی در تاریخ
هجوم کاشفانی با تاخیر حضور
هزار کس می آیند و هزار کس میروند
و هیچ کس هیچ کس را به خاطر نمی آورد
صدا همان که میشنوی نیست
سگ از سکوت به وجد می آید و دزد بر سر بام بلند سماع میکند با ماه
زبان عزیز تر است اکنون یا دهان؟
که سنگ راه دهان را هزار بار تمرین کرده است
صدا که میشکند
حرف که چرک میکند
جمله ها که نقطه چین میشوند
پیری یا بچه ای که خود را می کشد
تازه معنا روشن میشود
سگی که می افتاد در نمکزار و…این نمک که خود افتاده است
خلاف رای اوللالباب نیست که ماه رنگ عوض کرده باشد
یا شب مثل آزادی زنگ زند
گچ سفید جای سرت را نشان میدهد
که چند سالی انگار در اینجا می نشسته ای
و رد انکارت افتاده است
بر دیوار
یا شاید نقشی مانده است از تسلیمت
گذاری اصلا نا تمام
و تازه این بی تابی که هیچ چیز آرامش نمی کند
در التهاب درهایی که باز میشوند و درهایی که بسته میشوند
کتابهایی که باز میشوند و دستهایی که بسته میشوند
دستهایی که سنگها را میپرانند
و سارهایی که از درختها میپرند
درختهایی که دار میشوند
دهان هایی که کج میشوند
زبانهایی که لال مانی میگیرند
صدای گنگ و چشم انداز گنگ و خواب گنگ
و همهمه
که می انبوهد
می ترکد
رویا که تکه تکه میپراکند
دانشگاهی که حل میشود در زندانی و چشم اندازی که از هم میپاشد
خوابی که میشکند در چشم و چشم که میخ میشود در نقطه ای
ونقطه
که می ماند منگ در گوشه ای از کاسه سر
که همچنان غلت می خورد
غلت می خورد
غلت می خورد

"محمد مختاری"

#MohammadMokhtari  #Bikhaabi #بیخوابی  #محمدمختاری

محمد مختاری - بی خوابی

جنون رودابه  از فصل ششم منظومه ی ایرانی محمد مختاری 

جنون رودابه است اين سرزمين
هزار پرده فروهشته اند و می نگرند
و خاک وقتی آمخته شد
شغاد را
حتی از پشت زال برمی انگيزند.

محمد مختاری/         جنون رودابه است اين سرزمين/

نگاه میهنم پیرم کرده است - شاملو،احمدی،مختاری

محمد مختاری
دکلمه: افشین زارعی

Mohammad Mokhtari - Afshin Zarei

🔘 موومان پنجم | رادیو تراس

✍️ ترانه‌ی «لبت کجاست؟» سروده‌ی محمد مختاری

* محمد مختاری، شاعر، نویسنده و از فعالان کانون نویسندگان ایران بود که در ۱۲ آذرماه ۱۳۷۷ در ماجرای موسوم به قتل‌های زنجیره‌ای کشته شد.

🎼  موسیقی:
Eastern Arnalds - Mahan Farzad

🎶 https://t.me/Terracepodcast

Terrace Podcast

لبت کجاست | رادیو تراس

برای محمد مختاری
شعر و دکلمه: رضا براهنی

مختاری، مختاری، مختاری

Sedabook 

For Mohammad Mokhtari

متن کامل شعر را از لینک زیر بخوانید
http://echolalia.ir/insomnia/

نقاشی کاور: 
Let's talk - Gregory Radionov

Mohammad Mokhtari _ محمد مختاری

Maliheh Amiri