ทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่งที่เราถนัด 
แล้วคอยรู้ทันจิตใจของตนเอง 
จับหลักตรงนี้ให้แม่นๆ แล้วเราจะก้าวหน้าได้ 
ถ้าเราเอาแต่ทำกรรมฐาน แล้วเราละทิ้งจิตของตนเอง 
มันจะก้าวมาไม่สู่จุดที่จิตมีสัมมาสติและสัมมาสมาธิเลย 
พยายามแทบตาย เหน็ดเหนื่อยแทบตาย 
แต่ก็ไม่ได้อะไรเท่าไรหรอก เพราะมันทำไม่ถูก 
ไม่ได้หัวใจของการปฏิบัติ สิ่งที่เป็นต่างหากล่ะ 
เพราะฉะนั้นทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง
แล้วคอยรู้ทันจิตตนเองไปเนืองๆ รู้ไปเรื่อยๆ รู้สบายๆ 
ถนัดอะไรก็ทำอันนั้นล่ะ 
แต่ให้ความสำคัญกับการรู้ทันจิตใจตนเอง 
ภาวนาอย่าทิ้งจิต จิตเป็นใหญ่ เป็นหัวหน้า 
เป็นประธานของธรรมะทั้งปวง 
ได้จิตก็ได้ธรรม ไม่ได้จิตก็ไม่ได้ธรรมะ 
หลวงปู่ดูลย์ก็สอน “จิตเห็นจิตอย่างแจ่มแจ้งเป็นอรหัตมรรค” 
เห็นแจ่มแจ้งก็คือเห็นอะไร เห็นว่าจิตเองก็เป็นตัวทุกข์นั่นล่ะ 
ทันทีที่เห็นทุกข์ มันก็วาง 
เรียกเห็นทุกข์ก็ละสมุทัย 
แจ้งนิโรธ เกิดอริยมรรคขึ้นมา 
ก็อยู่ที่จิตทั้งหมด

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
20 พฤศจิกายน 2565

บ้านจิตสบาย

การปฏิบัติทิ้งจิตไม่ได้ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 20 พฤศจิกายน 2565

สัมมาสมาธิ มาจากอะไร มาจากสัมมาสติ 
เจริญสติปัฏฐานให้มาก 
นอกจากสติจะดีขึ้นแล้ว จะได้ของแถมสำคัญคือสมาธิ 
พอสติอัตโนมัติเกิด สมาธิอัตโนมัติก็เกิด นี่ต้องฝึก 
สัมมาสติเกิดจากอะไร เกิดจากการที่เราทำสติปัฏฐาน 
ทำสติปัฏฐานที่จะทำให้ลัดสั้น ก็ทำมาที่จิตเลย 
เพราะสติปัฏฐานนี้จะบริบูรณ์ได้ ถ้ามีสัมมาวายามะเนืองๆ 
สัมมาวายามะ คือมีความเพียรชอบ 
อกุศลเกิดขึ้นรู้ทัน อกุศลก็ดับไป 
ในขณะที่มีสติอยู่ อกุศลใหม่ก็ไม่เกิด 
ในขณะที่มีสตินั้น กุศลได้เกิดขึ้นแล้ว 
ในขณะที่สติเกิดบ่อยๆ กุศลก็จะเจริญขึ้น

 เพราะฉะนั้นเราจะทำสัมมาสติได้บริบูรณ์ 
ต้องทำสัมมาวายามะให้บริบูรณ์ มีสติรู้ทันจิตตัวเองไป 
แล้วอกุศลที่มีอยู่จะดับ อกุศลใหม่จะไม่เกิด 
กุศลที่ยังไม่เกิดก็จะเกิด ที่เกิดแล้วก็จะงอกงามพัฒนาขึ้นไป จนถึงกุศลสูงสุด 
สิ่งที่เรียกว่ากุศลขั้นสูงสุด คือปัญญา 
ในบรรดากุศลทั้งหลาย ปัญญาเป็นกุศลสูงสุด 
พอมีปัญญา เมื่อกี้บอกแล้ว 
เห็นตามความเป็นจริงจึงเบื่อหน่าย คลายความยึดถือ หลุดพ้น

บางคนไม่สามารถดูจิตดูใจได้ 
ยังไม่สามารถทำสัมมาวายามะให้บริบูรณ์ได้ 
อย่างไปนั่งสมาธิ ทำความสงบไป จมอยู่กับกิเลส 
เผลอเพลิน มีความสุข อันนั้นไม่มีสัมมาวายามะ 
กิเลสไม่เร่าร้อน เลยไม่ได้แผดเผากิเลส 
ไม่มีอาตาปี ไม่ได้แผดเผากิเลส 
แต่เบื้องต้นบางคนก็ต้องดูกาย ดูเวทนาไปก่อน 
พอทำมากๆ เข้า ชำนิชำนาญขึ้น สติดีขึ้น มันก็เริ่มสังเกตจิตใจออก 
ตรงที่สังเกตจิตใจออก สัมมาวายามะก็จะเจริญขึ้น 
สัมมาสติก็จะเจริญ สัมมาสมาธิก็จะเจริญขึ้น


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วันสวนสันติธรรม
11 มีนาคม 2566

CD 98

ทำสัมมาวายามะให้บริบูรณ์ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 11 มีนาคม 2566

หน้าที่เรา ไม่ใช่ละขันธ์ ไม่ใช่ดัดแปลงขันธ์ 
แต่รู้กายอย่างที่กายเป็น รู้จิตใจอย่างที่จิตใจเป็น 
ในส่วนของจิตใจไม่ได้อยู่โดดๆ 
จิตใจก็ต้องอยู่กับสิ่งที่ปรุงแต่งจิตใจด้วย 
สุข ทุกข์ ดี ชั่ว อะไรพวกนี้ 
ความจำได้หมายรู้เป็นตัวที่เข้ามาปรุงแต่งจิตใจ 
เรียนรู้ลงไปเรื่อยๆ ถ้ามันแจ่มแจ้ง มันก็วาง 

เราปฏิบัติธรรมให้สมควรแก่ธรรม 
ธรรมะฝ่ายชั่ว ละเสีย ธรรมะฝ่ายดี เจริญขึ้นมา 
แต่ธรรมะทั้งชั่วทั้งดี ทั้งเป็นกลางๆ ให้รู้อย่างที่มันเป็น 
ถ้ารู้อย่างธรรมะฝ่ายชั่ว ถ้าเรารู้ มันก็ดับ 
อย่างโทสะเกิด เรารู้ มันก็ดับ 
วิธีดับกิเลส รู้ทันมัน 

ถ้าเรารู้ลงไป กิเลสเกิดหรือกุศลเกิดก็ตามเถอะ 
หรือร่างกายเคลื่อนไหวอยู่ รู้สึก 
สุข ทุกข์เกิด รู้สึก ดี ชั่วเกิด รู้สึก 
ถ้าเรามีสติรู้ทัน มันจะไม่ปรุงตัณหาขึ้นมาหรอก 
เมื่อไม่ปรุงความอยากขึ้น ตามอำนาจของกิเลส 
จิตใจก็จะไม่ดิ้นรนปรุงแต่ง 
จิตใจเราก็พ้นจากความปรุงแต่ง บางทีพ้นชั่วคราว 
ถ้าอย่างเรายังทำอยู่อย่างนี้ ก็พ้นชั่วคราว 
แต่มันจะพ้นถาวรได้ ถ้ารู้แจ้งแทงตลอดอริยสัจ 
รู้แจ้งแทงตลอดในขันธ์ 5 
ถ้ารู้แจ้งแทงตลอดแล้ว ขันธ์ 5 ทั้งหมดตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
ตัณหาจะไม่เกิดอีก ความปรุงของจิตจะไม่มี 
จิตก็จะพ้นจากความปรุงแต่งไป 

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วันสวนสันติธรรม
12 มีนาคม 2566

รู้แจ้งแทงตลอดในขันธ์ 5 :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 12 มีนาคม 2566

ที่สุดของทุกข์ก็อยู่ตรงที่สุดของขันธ์ ค่อยๆ ฝึก 
ก่อนจะถึงจุดนี้ ขั้นแรกก็ต้องเรียนรู้ทุกข์ให้ดี 
เราไม่ต้องพยายามดิ้นรนที่จะประจักษ์พระนิพพาน 
แจ่มแจ้งพระนิพพาน ไม่ต้อง 
ให้รู้ทุกข์ให้ดี 
เครื่องมือที่เราจะต้องพัฒนาตัวเองก็เรียกว่ามรรค 
ก็คือศีล สมาธิ ปัญญา 
เรามีศีล ใจเราจะได้ไม่วอกแวก 
เรามีสมาธิเพื่อให้ใจเรามีกำลัง ตั้งมั่น เด่นดวงอยู่ 
สามารถเอาไปเจริญปัญญา 
คือเรียนรู้ความจริงของรูปนามกายใจได้ 

เมื่อเรียนรู้ความจริงของรูปนาม 
เห็นรูปนามอย่างที่มันเป็นแล้ว ไม่ใช่อย่างที่เราคิดจะเป็น 
คนทั่วไปปฏิบัติธรรมก็อยากมีความสุข อยากไม่ทุกข์ 
อันนั้นเรียกว่ายังไม่ยอมรับความจริง 
ถ้ายอมรับความจริงก็คือเห็นความจริง 
รูปนามคือตัวทุกข์ จะไปอยากให้มันไม่ทุกข์ ไม่ได้ มันคือตัวทุกข์ 
ท่านบอกว่า “เพราะเห็นตามความเป็นจริงจึงเบื่อหน่าย” 
เบื่อหน่ายอะไร เบื่อหน่ายในธาตุในขันธ์นั่นล่ะ 
“เพราะเบื่อหน่ายจึงคลายความยึดถือ 
เพราะคลายความยึดถือจึงหลุดพ้น 
เพราะหลุดพ้นจึงรู้ว่าหลุดพ้นแล้ว” 
หลุดพ้นจากอะไร หลุดพ้นจากความยึดมั่นถือมั่นในรูปนามนั่นล่ะ 
พอหลุดพ้นจากรูปจากนามได้ ก็เรียกว่าพ้นทุกข์ 
หลุดออกจากรูปนามได้ เพราะรู้แจ้งเห็นจริง
ว่ารูปนามนี้คือตัวทุกข์ มันจะวาง 

ฉะนั้นหน้าที่เรารู้ทุกข์ รู้ทุกข์ไปเรื่อยๆ 
เครื่องมือสำคัญในการรู้ทุกข์ ก็คือสติกับปัญญา 
สติเป็นตัวรู้สภาวะที่กำลังมีกำลังเป็น 
ปัญญาจะรู้ลักษณะของสภาวะที่มีที่เป็นอยู่ 
สภาวะก็คือรูปธรรมนามธรรม สติเป็นตัวรู้ทัน 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
1 กรกฎาคม 2566

CD 99

มรรค คือศีล สมาธิ ปัญญา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 กรกฎาคม 2566

[คลิปสั้น] เราจะรักษาจิตได้อย่างไร หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 7 ม.ค. 66 (660107)

จิตใจเราไม่มีอิสระ จิตใจเราเป็นทาส 
ไม่มีความสุขที่แท้จริง 
เฝ้ารู้เฝ้าดู เวลาตัณหาเกิดทีไรความทุกข์เกิดทุกที 
ดูลงไปอย่างนี้เลย แล้ว
เราจะเห็นจิตใจนี้ไม่เคยมีความสุข 
เพราะจิตใจนี้ไม่ค่อยว่างจากตัณหาหรอก 
มีความทุกข์เกิดขึ้นตลอดเวลา เฝ้ารู้เฝ้าดู 

ตอนหลวงพ่อเป็นโยมภาวนา 
หลวงพ่อพบว่าจิตเหมือนคนติดคุก ถูกขังอยู่ในคุก 
แล้วมันก็เป็นคุกที่ป่าเถื่อน ตัณหาเป็นผู้คุมเราอีกที 
แล้วสั่งงานเราอยู่ในคุกตลอดเวลา 
คุกที่ขังจิตมันเคลือบครอบคลุมจิตอยู่ ตัวนี้คือตัวอาสวกิเลส 
มันครอบคลุมจิตใจเราไว้ ห่อหุ้มจิตใจเราไว้ 
แทรกซึมเข้าไปในจิตใจ 
แล้วก็ผลักดันให้เกิดตัณหาบงการบังคับจิตใจทั้งวันทั้งคืน 
พอภาวนามาเห็นตรงนี้ หลวงพ่อยอมไม่ได้แล้ว 
แต่เดิมคิดว่าเราอิสระ 
แต่ตอนนี้รู้ความจริงแล้วว่าจิตใจเราไม่ได้อิสระ 
จิตใจเราเกิดมาก็เป็นทาสแล้ว 
ยอมไม่ได้ ต้องแหกคุกนี้ให้ได้ 
ถ้ายังทำลายคุกอันนี้ไม่ได้ จะไม่เลิกปฏิบัติหรอก 
คล้ายๆ หน้าที่ของเราคือแหกคุก 
แหกคุกก็คืออาสวกิเลสมันห่อหุ้มจิตใจเราไว้ 
แล้วตัณหามันก็บงการจิตใจเรา 

เฝ้ารู้เฝ้าดูลงไป เรียนรู้ลงไป 
ในที่สุดก็ทำลายนายทาสตัวนี้ลงไป 
แต่มันทำลายเป็นระดับๆ ไป 
อยู่ๆ ไปทำลายตัณหา ทำไม่ได้ 
จะทำลายตัณหาได้ต้องทำลายอวิชชาได้ ความไม่รู้ 
ของเราตอนนี้ยังไม่ถึงจุดนั้น ของเราภาวนาไป 
เห็นไปร่างกายไม่ใช่ตัวเราที่แท้จริง จิตใจไม่ใช่ตัวเราที่แท้จริง 
เพราะจิตใจเป็นของที่เราสั่งอะไรก็ไม่ได้ ดูอย่างนี้ก่อน 
แล้วขั้นปลายค่อยไปดูว่าร่างกายคือตัวทุกข์ จิตใจคือตัวทุกข์ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
13 สิงหาคม 2566

CD 100

หน้าที่ของเราคือแหกคุกให้ได้ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 13 ส.ค. 2566

เมื่อไรเห็นทุกข์จะวางทุกข์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ก.ย. 2566 

ค่อยภาวนา ทำไปเรื่อยๆ เห็น 
เมื่อไรเห็นทุกข์มันก็จะวางทุกข์ 
ถ้าเห็นว่ากามนำความทุกข์มาให้ มันก็วางกาม 
เห็นกายคือตัวทุกข์ มันก็วางกาย 
วางกามมันก็วางกายนั่นล่ะ 
แล้วสุดท้ายมันก็เข้ามาที่จิต 
วางจิตได้มันก็ที่สุดของการปฏิบัติ มันก็อยู่ตรงนั้นล่ะ 
แต่วางจิตได้ก็คือเห็นจิตนั้นคือตัวทุกข์ 
ฉะนั้นไม่เห็นทุกข์ไม่เห็นธรรมหรอก

การเห็นทุกข์เห็นโทษแล้วปล่อยวางได้ ไม่เฉพาะกามหรอก 
ไม่ว่าอะไรก็ตามเถอะ ถ้าเราเห็นทุกข์เห็นโทษ 
ของการที่เราเข้าไปยึดไปถือสิ่งนั้นแล้ว มันถึงจะวาง 
เพราะฉะนั้นถ้าเห็นทุกข์ พอรู้ทุกข์แจ่มแจ้ง 
ความอยากได้ อยากมี อยากเป็น 
ในสิ่งนั้นสิ่งนี้ ที่เราเห็นทุกข์แล้ว ไม่เกิดขึ้น 
อย่างเราเห็นว่ากายเป็นทุกข์อย่างแท้จริง 
ความอยากให้กายเป็นสุข ไม่เกิดขึ้น 
ความอยากให้กายไม่ทุกข์ ไม่เกิดขึ้น มันรู้ว่าไร้เดียงสา 
อยากให้กายมีความสุข มันมีไปได้อย่างไร เพราะมันคือตัวทุกข์ 
ดูไปเรื่อย อยากให้กายไม่ทุกข์ อันนี้ก็ไร้เดียงสา 
อยากให้กายสุขก็ไร้เดียงสา 
อยากให้กายไม่ทุกข์ก็ไร้เดียงสา เพราะจริงๆ มันคือตัวทุกข์ 
เห็นไหมว่า ถ้าเราเห็นตัวทุกข์ทีเดียว 
มันตอบโจทย์หมดแล้ว 
รู้ทุกข์เมื่อไร ก็ละสมุทัยเมื่อนั้น

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
2 กันยายน  2566

เมื่อไรเห็นทุกข์จะวางทุกข์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ก.ย. 2566

เราทำต้นทางนี้ให้ดี มีสติอ่านจิตอ่านใจตัวเองไปเรื่อยๆ 
กุศลเกิดก็รู้ อกุศลเกิดก็รู้ไป ไม่ต้องคาดหวังอะไร 
แล้วมันจะรู้ได้เร็วขึ้นๆ เพราะสติเข้มแข็งมากขึ้นเรื่อยๆ 
มีความเพียรชอบ ทำให้มากเจริญให้มาก
ก็จะทำให้สัมมาสติบริบูรณ์ 

ฉะนั้นคอยดูจิตดูใจตัวเองที่เป็นกุศลที่เป็นอกุศลไว้ให้มากๆ 
สติก็จะดี สมาธิก็จะสมบูรณ์ขึ้นมา 
แล้วต่อไปพอสมาธิเกิดแล้ว จะเห็นไตรลักษณ์ 
ลำพังสติ ไม่มีสัมมาสมาธิหนุนหลัง ยังไม่เห็นไตรลักษณ์ 
สติระลึกกาย เห็นอะไร เห็นกาย 
สติระลึกรู้เวทนา เห็นอะไร ก็เห็นเวทนา 
สติระลึกรู้กุศลอกุศล เห็นอะไร เห็นกุศล อกุศล 
แต่ถ้าจิตมีสัมมาสมาธิตั้งมั่น 
มันจะเห็นเลยว่ากายที่สติระลึกรู้ ไม่ใช่เรา 
ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่เรา 
เวทนาที่สติระลึกรู้ ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่เรา 
กุศลอกุศลที่จิตระลึกรู้ คือสังขารทั้งหลายไม่ใช่เราๆ 
ค่อยดูไป พอปัญญามันแก่รอบแล้วต่อไปวิมุตติมันก็เกิดเอง 

พระพุทธเจ้าสอนบอกว่า
ไม่มีใครทำจิตให้บรรลุมรรค ผล นิพพานได้ 
จิตบรรลุมรรค ผล นิพพานได้
เมื่อศีล สมาธิ ปัญญาแก่รอบ 
ศีล สมาธิ ปัญญาแก่รอบ
ต้องอาศัยการเจริญมรรคมีองค์ 8 นั่นล่ะ
แต่พวกเราจะปฏิบัติทางดูจิต 
เราก็ตัดเข้ามาตรงสัมมาวายามะนี่เลย 
คอยรู้ทันกิเลสตัวเองไว้ เป็นการปฏิบัติที่ลัดสั้น 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
3 กันยายน  2566

สัมมาวายามะ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 ก.ย. 2566

การที่เราอ่านจิตตนเอง 
ไม่ใช่แค่จะได้สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา 
สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ 
ไม่ได้แค่สัมมาวายามะ 
แต่สติของเราจะเข้มแข็งมากขึ้นๆ 
ทีแรกต้องโกรธแรงๆ ถึงจะรู้ 
ต่อไปขัดใจเล็กๆ ก็เห็นแล้ว สติเราพัฒนาแล้ว 
ทีแรกต้องมีราคะรุนแรงถึงจะรู้ 
ต่อไปใจโลภนิดเดียว แค่อยากเห็นรูป ก็เห็นแล้ว 
อย่างเรานั่งอยู่ ได้ยินเสียงอะไรแว่วๆ 
เราอยากฟัง อยากหันหน้าไปดู เราก็รู้ทัน 
เรารู้ได้ละเอียดขึ้นๆ สติเราเร็วขึ้นๆ 
นั่นล่ะเป็นสัมมาสติ สามารถระลึกได้โดยที่ไม่ได้เจตนาระลึก
ถ้าจงใจระลึกมันเจือด้วยโลภเจตนา 
สติตัวจริงไม่เกิดหรอก เพราะสติไม่เกิดร่วมกับอกุศล 
เพราะฉะนั้นเราจงใจให้มีสติ ตั้งใจให้มีสติ สติจะไม่เกิด 
สติเกิดจากเราคอยดูสภาวะไปเรื่อยๆ 
จิตจำสภาวะได้แล้วสติเกิดเอง 
อย่างเราไปเห็นโกรธบ่อยๆ 
ต่อไปพอโกรธปุ๊บ สติเกิดเองเลย 
รู้ทันว่าตอนนี้โกรธแล้ว รู้ทันว่าโลภแล้ว 
รู้ทันว่าหลงแล้ว รู้ทันว่าอยากขยับตัวแล้ว 
รู้ทันว่าอยากโน้นอยากนี้แล้ว คอยรู้ทัน นี้สติ 
ทุกครั้งที่สติเกิด สัมมาสติเกิด สัมมาสมาธิจะเกิดร่วมด้วยเสมอ 

หลวงพ่อเริ่มที่เข้าใจสิ่งต่างๆ ขึ้นมานี้ 
เริ่มมาจากประโยคเดียว 
“อ่านหนังสือมามากแล้ว ต่อไปนี้อ่านจิตตนเอง” 
เห็นไหม การอ่านจิตตนเองครอบคลุมองค์มรรคทั้ง 8 ได้ 
การอ่านจิตตนเองนั้น คือการเรียนรู้ทุกข์นั่นเอง 
รู้ทุกข์แจ่มแจ้งเมื่อไรก็ละสมุทัย 
แจ้งนิโรธ เกิดอริยมรรคอัตโนมัติ 
ไปฝึกเอา ไปทำเอา ไม่มีใครช่วยใครได้หรอก 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
9 กันยายน 2566

อ่านจิตตนเอง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 ก.ย. 2566

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 20 กันยายน 2566

ถ้าจิตมันพ้นจริงๆ จิตมันวางขันธ์ได้ 
มันเห็นความจริง 
ขันธ์ทั้งหลาย รูป เวทนา 
สัญญา สังขาร แล้วก็จิต ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
มันวาง จิตมันจะมีอาการชนิดหนึ่งขึ้นมา 
ถัดจากนั้นจิตมันจะพรากจากขันธ์ 
แยกออกจากขันธ์เลย ไม่เข้าไปคลุกในขันธ์อีกแล้ว 
ที่จิตมันไม่เข้าไปคลุกในขันธ์แล้ว เพราะว่ามันสิ้นอาสวะแล้ว 
ถ้ามันยังมีกามาสวะ อาสวะคือกาม 
มันจะมายั่วให้กิเลสไหลออกไป
ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย 
หรือหลงไปอยู่ในโลกความคิด 
เกี่ยวกับกามเรียกกามธรรม 
ความคุ้นเคยกับกาม มันดึงดูดจิตไป 
จิตที่มันพ้นแล้วมันก็ละทิฏฐาสวะ อาสวะคือทิฏฐิ 
จิตไม่เข้าไปยึดไปถือความคิดความเห็นต่างๆ 
ความคิดความเห็นต่างๆ 
ไม่สามารถยั่วให้จิตปรุงแต่งไปตามอำนาจของมันได้ 
อีกตัวหนึ่ง ตัวนี้ดูง่าย ภวาสวะ 
อาสวะคือภพ ภพก็คือความปรุงแต่งของจิต 
ถ้าหากเราภาวนา แล้วจิตยังมีตัณหาอยู่ 
มันจะไปสร้างภพขึ้นมา 
ตัวนี้ดูไม่ยาก ถ้าเราสังเกตให้ดี 
จิตเราจมลงไปในภพ ภพน้อยๆ เกิดทั้งวัน 
ภาวนาไปเรื่อย สังเกตเอา 
จิตเข้าไปติดไปข้อง อยู่ในความปรุงแต่งชนิดใด คอยรู้ไป 
จิตยังติดภพอยู่ ยังไม่จบหรอก 
หรือรู้แจ้งแทงตลอดอวิชชาไหม อวิชชาสวะ

อาสวะ 4 ตัวนี้พระอรหันต์ละได้เด็ดขาด 
กามาสวะ ภวาสวะ ทิฏฐาสวะ 
คือละในเรื่องความคิดความเห็นผิดๆ 
อย่าว่าแต่ความเห็นผิด กระทั่งความเห็นถูกยังไม่ยึดเลย 
แล้วก็อวิชชาสวะ อวิชชาสวะนี้เป็นตัวหัวโจกของอาสวะเลย 
ถ้าล้างตัวนี้ได้อวิชชาก็จะไม่เกิด 
อวิชชาคือความไม่รู้แจ้งแทงตลอดในอริยสัจ 4
 
หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
28 ตุลาคม 2566

CD 101

อาสวะที่พระอรหันต์ละได้เด็ดขาด :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 28 ต.ค. 2566

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง