فقط گوش کن

آی ای آزادی اگر روزی به سرزمین ما رسیدی با شادی بیا
با چادر سیاه و تحجر و ریش نیا
با چادر سیاه و تحجر و ریش نیا
با آواز و موسیقی و رنگ بیا
با تفنگ های بزرگ در دست کودکان کوچک نیا
با گل و بوسه و کتاب بیا
از تقوا و جنگ و شهادت نگو
از انسانیت و صلح و شهامت بگو

دکلمه آزادی با صدای داریوش

▨ شعر: نگاه
▨ شاعر: هوشنگ ابتهاج
▨ با صدای: هوشنگ ابتهاج
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــــــ
نگاهت می‌کنم خاموش و خاموشی زبان دارد
زبان عاشقان چشم است و چشم از دل نشان دارد

چه خواهش‌ها در این خاموشیِ گویاست، نشنیدی؟
تو هم چیزی بگو چشم و دلت گوش و زبان دارد

بیا تا آنچه از دل می‌رسد بر دیده بنشانیم
زبان‌بازی به حرف و صوت معنی را زیان دارد

چو هم‌پرواز خورشیدی مکن از سوختن پروا
که جفت جان ما در باغِ آتش آشیان دارد

اَلا ای آتشین‌پیکر! بر آی از خاک و خاکستر
خوشا آن مرغ بالاپر که بال کهکشان دارد

زمان‌فرسود دیدم هرچه از عهد ازل دیدم
زهی این عشق عاشق‌کش که عهد بی‌زمان دارد

ببین داس بلا ای دل، مشو زین داستان غافل
که دست غارت باغ است و قصد ارغوان دارد

درون‌ها شرحه‌شرحه است از دم و داغ جدایی‌ها
بیا از بانگ نی بشنو که شرحی خون فشان دارد

دهان سایه می‌بندند و باز از عشوه‌ی عشقت
خروش جان او آوازه در گوش جهان دارد
▨
هوشنگ ابتهاج (متخلص به هـ. ا. سایه)

هوشنگ ابتهاج | نگاهت می‌كنم خاموش و خاموشی زبان دارد

https://www.facebook.com/deklamehayerezapirbadian

با همـــه بی ســــرو سامانــیم-محمد علی بهمنی- دکلمه رضا پیربادیان

داریوش - آی آزادی - Dariush - Ay Azadi

▨ نام شعر: تولدی دیگر
▨ شاعر: فروغ فرخ‌زاد
▨ با صدای: فروغ فرخ‌زاد
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــ
همه‌ی هستی ِ من آیه‌ی تاریکی‌ست
که تو را در خود تکرارکنان
به سحرگاه ِ شکفتن‌ها و رستن‌های ابدی خواهد برد
من در این آیه تو را آه کشیدم، آه
من در این آیه ترا
به درخت و آب و آتش پیوند زدم

زندگی شاید
یک خیابان دراز است که هر روز زنی با زنبیلی از آن می‌گذرد
زندگی شاید
ریسمانی‌ست که مردی با آن خود را از شاخه می‌آویزد
زندگی شاید طفلی‌ست که از مدرسه بر می‌گردد

***این سطر در خوانش فروغ نیامده است اما در نسخه کتبی شعر موجود است
زندگی شاید افروختن سیگاری باشد، در فاصله‌ی رخوتناک دو هم آغوشی***
***

زندگی شاید عبور گیج رهگذری باشد
که کلاه از سر بر می‌دارد
و به یک رهگذر دیگر با لبخندی بی‌معنی می‌گوید «صبح بخیر»
زندگی شاید آن لحظه‌ی مسدودیست
که نگاه من، در نی‌نی چشمان تو خود را ویران می‌سازد
و در این حسی است
که من آنرا با ادراک ماه و با دریافت ظلمت خواهم آمیخت
در اتاقی که به اندازهٔ یک تنهایی‌ست
دل من
که به اندازه‌ی یک عشق است
به بهانه‌های ساده‌ی خوشبختی خود می‌نگرد
به زوال زیبای گل‌ها در گلدان
به نهالی که تو در باغچه‌ی خانه‌مان کاشته‌ای
و به آواز قناری‌ها
که به اندازه‌ی یک پنجره می‌خوانند
آه...
سهم من این است
سهم من این‌ است
سهم من
آسمانی‌ست که آویختن پرده‌ای آن را از من می‌گیرد
سهم من پایین رفتن از یک پله‌ی متروک است
و به چیزی در پوسیدگی و غربت واصل گشتن
سهم من گردش حزن آلودی در باغ خاطره‌هاست
و در اندوه صدایی جان دادن که به من می‌گوید:
«دست‌هایت را
«دوست می‌دارم»

دست‌هایم را در باغچه می‌کارم
سبز خواهم شد، می‌دانم، می‌دانم، می‌دانم
و پرستوها در گودی انگشتان جوهریم
تخم خواهند گذاشت
گوشواری به دو گوشم می‌آویزم
از دو گیلاس سرخ همزاد
و به ناخن‌هایم برگ گل کوکب می‌چسبانم
کوچه‌ای هست که در آنجا
پسرانی که به من عاشق بودند، هنوز
با همان موهای درهم و گردن‌های باریک و پاهای لاغر
به تبسم‌های معصوم دخترکی می‌اندیشند که یک‌شب او را
باد با خود برد
کوچه‌ای هست که قلب من آنرا
از محل کودکی‌ام دزدیده ست
سفر حجمی در خط ِ زمان
و به حجمی خط ِ خشک زمان را آبستن کردن
حجمی از تصویری آگاه
که ز مهمانی یک آینه بر می‌گردد
و بدین سان است
که کسی می‌میرد
و کسی می‌ماند
هیچ صیادی در جوی حقیری که به گودالی می‌ریزد، مرواریدی صید نخواهد کرد

من
پری کوچک غمگینی را
می‌شناسم که در اقیانوسی مسکن دارد
و دلش را در یک نی‌لبک چوبین
می‌نوازد آرام، آرام
پری کوچک غمگینی
که شب از یک بوسه می‌میرد
و سحرگاه از یک بوسه به دنیا خواهد آمد
▨
فروغ فرخ‌زاد
از دفتر شعر «تولدی دیگر»

فروغ فرخزاد | تولدی دیگر | کامل و پالایش شده

▨ نام شعر: قصیده‌ی آبی خاکستری سیاه (کامل‌ترین نسخه موجود با صدای شاعر)
▨ شاعر: حمید مصدق
▨ با صدای: شاعر
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
_________________
*این نسخه کامل‌ترین خوانش موجود از این قصیده، با صدای خود شاعر است، اگرچه با نسخه‌ی نهایی چاپ شده توسط شاعر، کم و بیشی هایی دارد در ادامه متن دکلمه شده آمده و در بخش هایی که بعدا کامل‌تر شده، سه نقطه ... گذاشته شده..*
────── ♪ ──────
من قامت بلند تو را در قصیده‌ای
با نقش ِ قلب ِ سنگ ِ تو، تصویر می‌کنم
...
در شبان غم تنهايي خويش
عابد چشم سخنگوي تو ام
من در اين تاريكي
من در اين تيره شب جان‌فرسا
زائر ظلمت گيسوي توام
...
شكن گيسوي تو
موج درياي خيال
كاش با زورق انديشه شبی
از شط گيسوي مواج تو من
بوسه زن بر سر هر موج گذر مي كردم
كاش بر اين شط مواج سياه
همه‌ی عمر سفر می‌كردم
...
وای، باران
باران
شيشه‌ی پنجره را باران شست
از دل من اما
چه کسی نقش تو را خواهد شست؟
آسمان سربی رنگ
من درون قفس ِ سرد ِ اتاقم دلتنگ
می‌پرد مرغ ِ نگاهم تا دور
وای، باران
باران
پر ِ مرغان نگاهم را شست

خواب رویای فراموشی‌هاست
خواب را دریابم
که در آن دولت ِ خاموشی‌هاست 
با تو در خواب مرا
لذت ناب هم‌آغوشی هاست

من شكوفايى گل‌هاى اميدم را در روياها مى‌بينم
و ندايى كه به من مى‌گويد
“گر چه شب تاريك است
دل قوى‌دار ، سحر نزديك است “

دل من در دل شب
خواب پروانه‌شدن مى‌بيند
مهر در صبح‌دمان داس به دست
خرمن خواب مرا مى‌چيند
آسمان‌ها آبى
پر ِ مرغان صداقت آبى‌ست
ديده در آينه‌ى صبح تو را مى‌بيند
از گريبان تو صبح صادق
مى‌گشايد پر و بال

تو گل سرخ منى
تو گل ياسمنى
تو چنان شبنم پاك ِ سحرى
نه
از آن پاك‌ترى
تو بهارى
نه
بهاران از توست
از تو مى‌گيرد وام
هر بهار اين همه زيبايى را
...
در سحرگاه سر از بالش خواب بردار
كاروان‌هاى فرومانده خواب از چشمت بيرون كن
باز كن پنجره را
تو اگر بازكنى پنجره را
من نشان خواهم داد
به تو زيبايى را
بگذر از زيور و آراستگى
من تو را با خود تا خانه‌ى خود خواهم برد
كه در آن شكوت پيراستگى
چه صفايى دارد
آرى از سادگي‌اش
چون تراويدن مهتاب به شب
مهر از آن مى‌بارد
باز كن پنجره را
من تو را خواهم برد
به عروسى عروسك‌هاى
کودک خواهر من 
كه در آن مجلس جشن
صحبتى نيست ز دارايى داماد و عروس
صحبت از سادگى و كودكى است
چهره‌اى نيست عبوس
کودک خواهر من
در شب جشن عروسى عروسك‌هايش مى‌رقصد
کودک خواهر من
امپراتورى پر وسعت خود را هر روز
شوكتى مى‌بخشد
کودک خواهر من نام تو را مى‌داند
نام تو را مى‌خواند
گل قاصد آيا
با تو اين قصه‌ى خوش خواهد گفت؟
باز كن پنجره را
من تو را خواهم برد
به سَرِ رود خروشان حيات
آب اين رود به سرچشمه نمى‌گردد باز
بهتر آن است كه غفلت نكنيم از آغاز
باز كن پنجره را
صبح دميد
...
و چه رویاهایی
که تبه گشت و گذشت
و چه پیوند صمیمیت‌ها
که به آسانی یک رشته گسست
چه امیدی، چه امید؟
چه نهالی که نشاندم من و، بی بر گردید
دل من می‌سوزد
که قناری‌ها را پر بستند
که پر پاک پرستوها را بشکستند
و کبوترها را
آه کبوترها را
و چه امید عظیمی به عبث انجامید

در ميان من و تو فاصله‌هاست
گاه می‌انديشم
می‌تواني تو به لبخندي اين فاصله را برداريی
تو توانايي بخشش داري
دست‌هاي تو توانايي آن را دارد
كه مرا
زندگاني بخشد
چشم‌های تو به من می‌بخشدی
شور عشق و مستي
و تو چون مصرع شعري زيبا
سطر برجسته‌اي از زندگي من هستي
...
من به بی‌سامانی
باد را می‌مانم
من به سرگردانی
ابر را می‌مانم
من به آراستگي خنديدم
من ژوليده به آراستگي خنديدم
سنگ طفلی، اما
خواب نوشين كبوترها را در لانه می‌آشفت
قصه‌ی بی سر و سامانی من
باد با برگ درختان می‌گفت
باد با من می‌گفت:
” چه تهيدستي مرد “
مرد باور مي‌كرد

من در آيينه رخ خود ديدم
و به تو حق دادم
آه مي‌بينم، می‌بينم
تو به اندازه‌ی تنهايی من خوشبختی
من به اندازه‌ی زيبايی تو غمگينم
ه اميد عبثي
من چه دارم كه تو را در خور ؟
هيچ
من چه دارم كه سزاوار تو؟
هيچ
تو همه هستي من، هستي من
تو همه زندگي من هستي
تو چه داري؟
همه چيز
تو چه كم داري؟ هيچ
ي تو در مي ابم
چون چناران كهن
از درون تلخي واريزم را
كاهش جان من اين شعر من است
آرزو مي كردم
كه تو خواننده ي شعرم باشي
راستي شعر مرا مي خواني ؟
نه ، دريغا ، هرگز
باورنم نيست كه خواننده ي شعرم باشي
كاشكي شعر مرا مي خواندي
...

حمید مصدق | آبی خاکستری سیاه | با صدای شاعر

▨ نام شعر: می‌خواهمت چنان که شب خسته خواب را
▨ شاعر: قیصر امین‌پور
▨ با صدای: شاعر
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــ
می‌خواهمت چنانکه شب خسته خواب را
می‌جویمت چنانکه لب تشنه آب را

محو توام چنانکه ستاره به چشم صبح
یا شبنم سپیده دمان آفتاب را

بی‌تابم آنچنانکه درختان برای باد
یا کودکان خفته به گهواره تاب را

بایسته‌ای چنان که تپیدن برای دل
یا آنچنان که بالِ پریدن عقاب را

حتی اگر نباشی، می‌آفرینمت
چونان که التهاب بیابان سراب را

ای خواهشی که خواستنی‌تر ز پاسخی
با چون تو پُرسشی چه نیازی جواب را

قیصر امین‌پور | می‌خواهمت چنان که شب خسته خواب را

▨ نام شعر: پرواز را به خاطر بسپار، پرنده مردنیست
▨ شاعر: فروغ فرخ‌زاد
▨ با صدای: فریدون فرخ‌زاد
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــــــ
دلم گرفته‌است
دلم گرفته‌است

به ایوان می‌روم و انگشتانم را
بر پوست کشیده‌ی شب می‌کشم
چراغ‌های رابطه تاریک‌اند
چراغ‌های رابطه تاریک‌اند

کسی مرا به آفتاب
معرّفی نخواهدکرد
کسی مرا به میهمانیِ گنجشک‌ها نخواهدبرد
پرواز را به‌خاطر بسپار
پرنده مُردنی‌ست
▨ 
فروغ فرخ‌زاد
از دفتر شعر تولدی دیگر (شامل شعرهای ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۲)
ـــــ
پی‌نوشت: این شعر، آخرین شعر فروغ فرخزاد است.

فروغ فرخ‌زاد | پرواز را به خاطر بسپار، پرنده مردنیست

▨ نام شعر: ای با تو درآمیخته چون جان تنم امشب 
▨ شاعر: سیمین بهبهانی
▨ با صدای: سیمین بهبهانی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــ
ای با تو در آمیخته چون جان تنم امشب
لعلت گل ِ مرجان زده بر گردنم امشب

مریم صفت، از فیض تو ــ ای نخل برومند
آبستن رسوایی فردا، منم امشب

ای خشکی پرهیز که جانم ز تو فرسود
روشن شودت چشم، که تَر-دامنم امشب

مهتابی و پاشیده شدی در شب جانم
از پرتو لطف تو چنین روشنم امشب

آن شمع فروزنده‌ی عشقم که برد رشک
پیراهن فانوس به پیراهنم امشب

گلبرگ نیم شبنم یک بوسه بسم نیست
رگبار پسندم که ز گل خرمنم امشب

آتش نه، زنی گرمتر از آتشم ای دوست
تنها نه به صورت، که به معنی زنم امشب

پیمانه‌ی سیمین ِ تنم، پر مِی عشق است
زنهار از این باده، که مرد افکنم امشب
▨ 
سیمین بهبهانی، نیمای غزل ِایران

سیمین بهبهانی | ای با تو درآمیخته چون جان تنم امشب

▨ نام شعر: آی آدم‌ها
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد شاملو
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آی آدم‌ها که بر ساحل نشسته شاد و خندانید!
یک نفر در آب دارد می‌سپارد جان.
یک نفر دارد که دست و پای دایم می‌زند
روی این دریای تند و تیره و سنگین که می‌دانید.
آن زمان که مست هستید از خیال دست یابیدن به دشمن،
آن زمان که پیش خود بی‌هوده پندارید
که گرفتستید دست ناتوانی را
تا توانایّی بهتر را پدید آرید،
آن زمان که تنگ می‌بندید
بر کمرهاتان کمربند.
در چه هنگامی بگویم من؟
یک نفر در آب دارد می‌کُند بیهوده جان قربان!

آی آدم‌ها که بر ساحل بساط دلگشا دارید!
نان به سفره، جامه‌تان بر تن؛
یک نفر در آب می‌خواند شما را.
موج سنگین را به دست خسته می‌کوبد
باز می‌دارد دهان با چشم از وحشت دریده
سایه‌هاتان را ز راه دور دیده
آب را بلعیده در گود کبود و هر زمان بی‌تابیش افزون
می‌کند زین آب‌ها بیرون
گاه سر، گه پا.
آی آدم‌ها!
او ز راه دور این کهنه جهان را باز می‌پاید،
می‌زند فریاد و امید کمک دارد
آی آدم‌ها که روی ساحل آرام در کار تماشایید!
موج می‌کوبد به روی ساحل خاموش
پخش می‌گردد چنان مستی به جای افتاده. بس مدهوش
می‌رود نعره‌زنان. وین بانگ باز از دور می‌آید:
…«آی آدمها»-
و صدای باد هر دم دل‌گزاتر،
در صدای باد بانگ او رهاتر
از میان آب‌های دور و نزدیک
باز در گوش این نداها:
…«آی آدمها»
▨
نیما یوشیج - ۲۷ آذر ۱۳۲۰
ـــــــــــــــــــــــــ
نشانه‌گذاری در شعر نیما یوشیج همیشه مجادله‌برانگیز بوده است. نشانه‌گذاری و متن شعر که در بالا آمده، بر اساس کتاب ِ مجموعه اشعار نیما یوشیج، انتشارات زرین، چاپ اول انجام گرفته است.

نیما یوشیج | آی آدم‌ها

▨ نام شعر: سهراب و سیمرغ
▨ شاعر: نادر نادرپور
▨ با صدای: نادر نادرپور
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
این شعر در رثای سهراب سپهری سروده شده
ــــــــــــ
تذکر: بخشی از میانه‌ی شعر، با صدای شاعر موجود نیست اما متن آن در ادامه آمده
****
از سرِ خاک تو بر می‌گشتم
خاک ِ پاکی که تو را در بر داشت
آسمان، مرثیه‌ای نیلی بود
دشت، رنگ غم و خاکستر داشت
تو در اندیشه‌ی من، چشمه‌ی جوشان بودی
زیر آن قُبه که همچون سَرِ سبز
رُسته بود از وسطِ گُرده‌ی کوه
در کفِ آجری سرخ حیاط
که مدام از تب خورشید کویری می‌سوخت
آبی از کوزه، تو گویی، به زمین ریخته بود
زیر آن لکه‌ی نمناک، تو پنهان بودی
گور تو سنگ نداشت
تو به گمنامی گل‌های بیابان بودی
آه، سهراب! در آغاز برومندی تو
چه‌کسی می‌دانست
که جهان را نفسی چند پس از جشنِ بهار
با لبِ بسته، وداعی ابدی خواهی گفت؟
چه کسی می‌دانست
که پس از آن همه بیداردلی
در شب تیره‌ی نیسانِ زمین، خواهی خفت
آه، شاید که تو خود آگه از این خوابِ پریشان بودی

چون فرود آمدم از کوه به دشت
ایستادم به تماشای افق
مرغکانی همه با بال سپید
می‌نوشتند بر آن لوحِ کبود
که قلم‌های شما، ای هنر آموختگان
ساقه‌های پَر ِ ماست
پر افتاده‌ی ما باعث پرواز شماست
من از آن اوج که راهِ سفر مرغان بود
تا حضیضی که تو در ظلمت آن می‌خفتی
نظر افکندم و دیدم، که تفاوت ز کجا تا به کجاست
تو هم ای دوست! در این فاصله حیران بودی
قلمت را هوس بال‌زدن می‌جنباند
تو، توانایی پرواز در اندیشه‌ی انسان بودی
تو، نسب از دو پدر می‌بردی؛
در زمین، از سهراب
در زمان، از سیمرغ
نام نفرین شده‌ی پور تهمتن، ای دوست
بر زمینت زد و کُشت
گرچه از سوی دگر
وارث شاهان سپهر
یعنی از طایفه‌ی بی‌مَرگان
یعنی از سلسله‌ی قاف‌نشینان بودی

از تو، در خواب، شبی طعنه‌زنان پرسیدم
راستی، خانه‌ی سهراب کجاست؟
تو، سپیدار کهنسالی را
به سرانگشت نشان دادی و خندان گفتی:
نرسیده به درخت
کوچه‌باغی است که از خواب خدا سبزتر است
و در آن، عشق به اندازه‌ی پرهای صداقت آبی است

***این بخش موجود نیست***
می‌روی تا ته ِ آن کوچه که از پشت بلوغ
سر به در می‌آرد
در صمیمیت سیال فضا
خش‌خشی می‌شنوی
کودکی می‌بینی
رفته از کاج بلندی بالا
جوجه بردارد از لانه‌ی نور
و از او می‌پرسی
راستی، خانه‌ی سهراب کجاست؟
او، تو را خواهد گفت:
که من از روز الَست
خانه‌ای در طرف دیگر شب ساخته‌ام
وین اشارات به یاد تو تواند آورد
که شبی هم، ای دوست
تو در این خانه‌ی نشناخته، مهمان بودی
در جوابت به ملامت گفتم
که تو از خلوت جاوید بهشت آمده‌ای
زان‌که در دیده‌ی افلاکیِ تو
عکس سیمای زمین، تاریک است
نقش تاثیر زمان روشن نیست
تو نه از رفته، نه از آینده
نه ز تاریخ سخن می‌گویی
بی‌سبب نیست که رویِ سخنت با من نیست
نگهم کردی و پاسخ دادی
که تو با من، سخن از رفته و آینده مگوی
من ز تقسیم زمان بی‌خبرم
من نه آغاز ولادت دارم
نه سرانجام حیات
من ز آفاق ازل آمده‌ام
من به اقصای ابد خواهم رفت
لیک، روی سخنم در همه حال
از همان روز نخستین با توست
از همان‌روز که در نطفه، سخن‌دان بودی

راست می‌گفتی و می‌دانستم
که در این قرنِ شگفت
من و تو زودتر و دیرتر از نوبت خویش
به جهان آمده‌ایم.
من ز بی‌رحمی تقدیر، پریشان حالم
تو ز بدعهدی ایام، گریزان بودی
تو، ازین سوی بدان سوی زمان می رفتی
هستی خاکی تو
وقفه‌ای بود میان دو سفر
زین سبب بود که شهر تو به جز کاشان بود
گرچه از مردم کاشان بودی
واژه‌ی مرگ در اندیشه‌ی تو، نقطه نداشت
*** ***

زین سبب بود که در دفتر عمر
مرگ را نقطه‌ی فرجام نمی‌دانستی
زین سبب بود که در لحظه‌ی بدرودِ پدر
چشم خوش‌باور تو
پاسبانان جهان را همه شاعر می‌دید
شاعران رابه شکیبایی آب
به سبک‌باری نور
همه با عرش خداوند، مجاور می‌دید
چشم تو، بینش کیهانی داشت
زان‌که در مذهب عشق
تو، پیام‌آور عرفان بودی
صبح، در دیده‌ی تو
خنده‌ی خوشه‌ی انگور به تاریکی تاکستان بود
زندگی: نوبر انجیر سیاه
در دهانِ گسِ تابستان بود
وان قطاری که ز اقلیم سحر می‌آمد
تخم نیلوفر و آواز قناری‌ها را
تا کران ابدیت می‌برد
موج، گلبرگ پریشان اقاقی‌ها را
از لب رود به غارت می‌برد
تو، به خنیاگری چلچله‌ها در دل سقف
گوش می‌دادی و می‌خندیدی
میوه‌ی کال خدا را به سرانگشتِ هوس
از درختان جوان می‌چیدی
مرگ را چون سرطانی نوزاد
در بنِ آبِ روان می‌دیدی
ناگهان، یک‌نفر از دور صدا زد: سهراب
تو ز جا جَستی و فریاد زدی: کفشم کو؟
وانگه از خانه برون رفتی و با سرعتِ باد
زیر باران بودی
خواب آشفته‌ی من پایان یافت
من در آن ظهر زلال
از سر خاک تو بر می‌گشتم
خاک پاکی که تو را در بر داشت
آسمان، مرثیه‌ای نیلی بود
دشت  رنگ غم و خاکستر داشت
لحظه‌ای چند، در آفاق خیال
من تو را دیدم و گریان گشتم
تو مرا دیدی و خندان بودی
▨
از کتاب خون و خاکستر

نادر نادرپور | سهراب و سیمرغ

▨ نام شعر: زلف آشفته
▨ شاعر: حضرت حافظ
▨ با صدای: فرامرز اصلانی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــــ
زلف‌آشفته و خِوی‌کرده و خندان‌لب و مست
پیرهن‌چاک و غزل‌خوان و صُراحی در دست

نرگسش عَربده‌جوی و لبش افسوس‌کنان
نیم‌شب، دوش به بالین من آمد، بنشست

سر فرا گوش من آورد به آوازِ حزین
گفت: ای عاشقِ دیرینهٔ من، خوابت هست؟

عاشقی را که چنین بادهٔ شبگیر دهند
کافر عشق بُوَد گر نشود باده پرست

برو ای زاهد و بر دُردکشان خرده مگیر
که ندادند جز این تُحفه به ما روزِ الست

آن چه او ریخت به پیمانهٔ ما نوشیدیم
اگر از خَمرِ بهشت است وگر بادهٔ پست {مست})

خندهٔ جامِ می و زلفِ گره‌گیرِ نگار
ای بسا توبه که چون توبه حافظ بشکست
▨

حافظ | زلف‌آشفته | دکلمه فرامرز اصلانی

▨ نام شعر: ای وطن من (بخشی از این قصیده‌)
▨ شاعر: ملک الشعرا بهار
▨ با صدای: فریدون فرح‌اندوز
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــ
ای خطّهٔ ایران مِهین‌، ای وطن من
ای گشته به مهرِ تو عجین جان و تن من

{ای عاصمهٔ دنیی آباد که شد باز
آشفته کنارت چو دلِ پُر حَزَن من}

دور از تو گل و لاله و سرو و سمنم نیست
ای باغِ گل و لاله و سرو و سمن من

{بس خار مصیبت که خلد دل را بر پای
بی روی تو، ای تازه شکفته چمن من

ای بارخدای من گر بی‌تو زیم باز
افرشتهٔ من گردد چون اهرمن من

تا هست کنار تو پر از لشکر دشمن
هرگز نشود خالی از دل محن من

از رنج تو لاغر شده‌ام چونان کز من
تا بر نشود ناله نبینی بدن من

دردا و دریغا که چنان گشتی بی‌برگ
کز بافتهٔ خویش نداری کفن من}

بسیار سخن گفتم در تعزیت تو
آوخ که نگریاند کسی (نگریانَد کس) را سخن من

وآنگاه نیوشند سخن‌های مرا خلق
کز خون من آغشته شود پیرهن من

و امروز همی‌گویم با محنت بسیار
دردا و دریغا وطن من‌، وطن من
▨ 
ملک‌الشعرا بهار
ـــــــــ
پی‌نوشت: این دکلمه فقط شامل بخش‌هایی از این قصیده است. بخش‌های دکلمه نشده در داخل آکولاد آمده است.

ملک‌الشعرا بهار | ای وطن من | با صدای فریدون فرح‌اندوز

▨ نام شعر: کارون (بلم)
▨ شاعر: فریدون توللی
▨ با صدای: ایرج گرگین
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــ
بلم آرام چون قویی سبك‌بال
به نرمی بر سرِ كارون همی رفت

به نخلستانِ ساحل قرصِ خورشید
ز دامان افق بیرون همی رفت 

شفق بازی‌كنان در جنبشِ آب
شكوه دیگر و راز دگر داشت

به دشتی پر شقایق باد سرمست
تو پنداری كه پاورچین گذر داشت 

جوان پارو زنان بر سینهٔ موج
بلم می‌راند و جانش در بلم بود

صدا سرداده غمگین در رهِ باد
گرفتار دل و بیمار غم بود: 

-«دو زُلفونِت بُوِد تارِ رُبابُم
چه می خواهی از این حالِ خرابُم
تو كه با مو سرِ یاری نداری
چرا هر نیمه شو آیی به خوابُم»
 
درون قایق از باد شبانگاه
دو زلفی نرم‌نرمک تاب می‌خورد

زنی خم گشته از قایق بر امواج
سر انگشتش به چینِ آب می‌خورد 

صدا چون بوی گل در جنبش آب
به آرامی به هر سو پخش می‌گشت

جوان می‌خواند سرشار از غمی گرم
پِیِ دستی نوازش‌بخش می‌گشت: 

-«تو كه نوشُم نِئی نیشُم چرایی
تو كه یارُم نِئی پیشُم چرایی
تو كه مرهم نِئی زخمِ دلُم را
نمک‌پاشِ دل ریشُم چرایی» 

خموشی بود و زن در پرتو شام
رخی چون رنگِ شب نیلوفری داشت
ز آزار جوان دلشاد و خرسند
سَری با او، دلی با دیگری داشت  

ز دیگر سویِ كارون زورقی خُرد
سبک بر موج لغزان پیش می‌راند
چراغی كورسو می‌زد به نی‌زار
صدایی سوزناک از دور می‌خواند

نسیمی این پیام آورد و بگذشت:
«چه خوش بی، مهربونی از دو سر بی»
جوان نالید زیرِ لب به افسوس:
«كه یك سر مهربونی، دردسر بی»
▨ 
فریدون توللی - ۱۳۲۷
از دفتر شعر نافه

فریدون توللی | کارون | صدای ایرج گرگین

▨ نام شعر: در طراوت و نابودی حادثه
▨ شاعر: احمدرضا احمدی
▨ با صدای: احمدرضا احمدی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــ 
با اطمینان می‌فهمیدم چرا رنج، بوسه می‌شد

گفتگوی جهاتِ شمال و جنوب کافی نبود تا عشق را دشنام دهم
شب همان‌قدر پهناور بود، که درخت از شدت سرما، از من لباس بخواهد
که من چشمان را کامل کنم
که خواب را، خفته در یک سطرِ باران، ببینم.
کدام خطر جنگ بود که من هر روز سردتر، در یک لبخند تکرار می‌شدم؟
من، وفادار به سرنوشت میلیون‌ها انسان نبودم
که نه من آن‌ها را در خواب دیده بودم
و نه آن‌ها مرا در بیداری.

در دل می‌گفتم:
لباس نو که پوشیدم، قفل را که با عطر گشودم
میان قلب‌ها فرق نخواهم نهاد
رسوایی را کفن خواهم کرد
و لبخند را آن‌قدر ادامه خواهم داد
تا قلبم سرنوشت همهٔ قلب‌ها باشد.

طبل من کجا بود؟
صدای فرتوتِ من بوسه می‌خواست
بوسه می‌خواست تا شفا را، از بیماری‌های کاملِ بهار بیاورد
و من، حتی در خطرناک‌ترین دروغ‌ها، خویش را باور می‌کردم
حس من متون غم‌انگیزِ خطرناکی بود که از من، تنها، حرفه می‌خواست
من از میان جمعیت، خودم را بدست می‌آورم
خودم را انتخاب می‌کردم
تا شفا یابم.

می‌خواستم مؤدبانه گریبانِ یک عطر، یک پروانه، یک کلید
و یک گاوآهن را بگیرم
تا این وظایفِ هولناکِ صبح و شب را
به آن‌ها
تلقین کنم
و در باران مرخص شوم.

اما عقیده‌ام گمنام بود
آخرین حرفم از تقدیر بیم داشت
و عمرم
-بی‌اغراق-
کفافِ مرا نمی‌داد.
در را آهسته بستم
خود را در درگاه کاشتم

توقعات باکرهٔ من شباهتی به سال‌ها و روزها نداشت.

اکنون قدرت و حکمرانیِ من
فقر لبخندی در طراوت و نابودی حادثه است.
▨
احمدرضا احمدی
از دفتر شعر «وقت خوب مصائب»

احمدرضا احمدی | در طراوت و نابودی حادثه

غزل ۴۴۱ دیوان شمس - صدای احمد شاملو - موسیقی فریدون شهبازیان

غزل ۴۴۱ دیوان شمس - صدای احمد شاملو

در من زنداني ستم گري بود كه به آواز زنجيرش خو نميكرد
من با نخستين نگاه تو آغاز شدم


نخستین درد

شب بود بیابان بود زمستان بود

بوران بود سرمای فراوان بود

یارم در آغوشم هراسان بود

از سردی افسرده و بی‌جان بود


از بهر آن سیمینبر خوشگل

از جسم و جان خود بودم غافل


میکوشیدم بهرش از جان و دل

میبردمش با خود سوی منزل


گیسویش، از باد و باران گشته آشفته

در مویش گویی مروارید غلتان خفته


طی شد راه دشوار، آخر بر من و یار

با بوسه‌ای گرمی به او دادم

با لبهای چون قند، بر رویم زد لبخند

برد آنهمه رنج و غم از یادم

شب بود بیابان بود / با صدای هانی نیرو / ترانه فریدون فرخزاد

نگاه کن که غم درون دیده ام
چگونه قطره قطره آب می شود
چگونه سایهء سیاه سرکشم
اسیر دست آفتاب می شود
نگاه کن
تمام هستیم خراب می شود
شراره ای مرا به کام می کشد
مرا به اوج می برد
مرا به دام می کشد
نگاه کن 
تمام آسمان من 
پر از شهاب می شود

تو آمدی ز دورها و دورها
ز سرزمین عطرها و نورها
نشانده ای مرا کنون به زورقی
ز عاجها، ز ابرها، بلورها
مرا ببر امید دلنواز من
ببر به شهر شعرها و شورها

به راه پرستاره می کشانی ام
فراتر از ستاره می نشانی ام
نگاه کن
من از ستاره سوختم
لبالب از ستارگان تب شدم
چو ماهیان سرخ رنگ ساده دل
ستاره چین برکه های شب شدم
چه دور بود پیش از این زمین ما
به این کبود غرفه های آسمان
کنون به گوش من دوباره می رسد
صدای تو
صدای بال برفی فرشتگان
نگاه کن که من کجا رسیده ام
به کهکشان، به بیکران، به جاودان

کنون که آمدیم تا به اوجها
مرا بشوی با شراب موجها
مرا بپیچ در حریر بوسه ات
مرا بخواه در شبان دیرپا
مرا دگر رها مکن
مرا از این ستاره ها جدا مکن

نگاه کن که موم شب براه ما
چگونه قطره قطره آب می شود
صراحی دیدگان من
به لای لای گرم تو
لبالب از شراب خواب می شود
نگاه کن
تو میدمی و آفتاب می شود

------
خسرو شکیبایی - آفتاب میشود - شعر از فروغ فرخزاد

خسرو شکیبایی - آفتاب میشود

علی كوچیكه
علی بونه گیر
نصف شب از خواب پرید
چشماشو هی مالید با دس
سه چار تا خمیازه كشید
پا شد نشس
چی دیده بود ؟
چی دیده بود ؟
خواب یه ماهی دیده بود
یه ماهی انگار كه یه كپه دو زاری
انگار كه یه طاقه حریر
با حاشیه منجوق كاری
 انگار كه رو برگ گل لاله عباسی
خامه دوزیش كرده بودن
قایم موشك بازی می كردن تو چشاش
دو تا نگین گرد صاف الماسی
همچی یواش
همچی یواش
خودشو رو آب دراز می كرد
كه بادبزن فرنگیاش
صورت آبو ناز می كرد
بوی تنش بوی كتابچه های نو
بوی یه صفر گنده و پهلوش یه دو
بوی شبای عید و آشپزخونه و نذری پزون
شمردن ستاره ها تو رختخواب رو پشت بون
ریختن بارون رو آجر فرش حیاط
بوی لواشك بوی شوكولات
انگار تو آب گوهر شب چراغ می رفت
انگار كه دختر كوچیكه شاپریون
تو یه كجاوه بلور
به سیر باغ و راغ می رفت
دور و ورش گل ریزون
بالای سرش نور بارون
شاید كه از طایفه جن و پری بود ماهیه
شاید كه از اون ماهیای ددری بود ماهیه
شاید كه یه خیال تند سرسری بود ماهیه
هر چی كه بود
هر كی كه بود
علی كوچیكه
محو تماشاش شده بود
واله و شیداش شده بود
 همچی كه دس برد كه به اون
رنگ روون
نور جوون
نقره نشون
دس بزنه
برق زد و بارون زد و آب سیا شد
شیكم زمین زیر تن ماهی وا شد
 دسه گلا دور شدن و دود شدن
شمشای نور سوختن و نابود شدن
باز مث هر شب رو سر علی كوچیكه
دسمال آسمون پر از گلابی
نه چشمه ای نه ماهیی نه خوابی
با د توی بادگیرا نفس نفس می زد
زلفای بید و میكشید
از روی لنگای دراز گل آغا
چادر نماز كودریشو پس می زد
رو بندرخت
پیرهن زیرا و عرق گیرا
 میكشیدن به تن همدیگهو حالی بحالی میشدن
انگار كه از فكرای بد
هی پر و خالی میشدن
سیرسیركا
سازار و كوك كرده بودن و ساز می زدن
همچی كه باد آروم می شد
قورباغه ها ز ته باغچه زیر آواز می زدن
شب مث هر شب بود و چن شب پیش و شبهای دیگه
آمو علی
تو نخ یه دنیای دیگه
علی كوچیكه
سحر شده بود
نقره نابش رو میخواس
ماهی خواابش رو می خواس
راه آب بود و قر قر آب
علی كوچیكه و حوض پر آب
علی كوچیكه
علی كوچیكه
نكنه تو جات وول بخوری
حرفای ننه قمر خانم
یادت بره گول بخوری
تو خواب اگه ماهی دیدی خیر باشه
خواب كجا حوض پر از آب كجا
كاری نكنی كه اسمتو
توی كتابا بنویسن
سیا كنن طلسمتو
آب مث خواب نیس كه آدم
از این سرش فرو بره
از اون سرش بیرون بیاد
 تو چار راهاش وقت خطر
صدای سوت سوتك پاسبون بیاد
شكر خدا پات رو زمین محكمه
كور و كچل نیسی علی سلامتی چی چیت كمه؟
می تونی بری شابدوالعظیم
ماشین دودی سوار بشی
 قد بكشی خال بكوبی
جاهل پامنار بشی
حیفه آدم این همه چیزای قشنگو نبینه
الا كلنگ سوار نشه
شهر فرنگو نبینه
فصل حالا فصل گوجه و سیب و خیار بستنیس
چن روز دیگه تو تكیه سینه زنیس
ای علی ای علی دیوونه
تخت فنری بهتره یا تخته مرده شور خونه ؟
گیرم تو هم خود تو به آب شور زدی
رفتی و اون كولی خانومو به تور زدی
ماهی چیه ؟ ماهی كه ایمون نمیشه نون نمیشه
اون یه وجب پوست تنش واسه فاطی تنبون نمیشه
 دس كه به ماهی بزنی از سرتا پات بو میگریه
بوت تو دماغا می پیچه
دنیا ازت رو میگیره
بگیر بخواب بگیر بخواب
كه كار باطل نكنی
با فكرای صد تا یه غاز
حل مسائل نكنی
سر تو بذار رو ناز بالش بذار بهم بیاد چشت
قاچ زین و محكم چنگ بزن كه اسب سواری پیشكشت
حوصله آب دیگه داشت سر میرفت
خودشو می ریخت تو پاشوره در می رفت
انگار می خواس تو تاریكی
داد بكشه آهای زكی !
این حرفا حرف اون كسونیس كه اگه
یه بار تو عمرشون زد و یه خواب دیدن
خواب پیاز و ترشی و دوغ و چلوكباب دیدن
ماهی چیكار به كار یه خیك شیكم تغار داره
ماهی كه سهله سگشم
از این تغارا عار داره
ماهی تو آب می چرخه و ستاره دست چین میكنه
اونوخ به خواب هر كی رفت
خوابشو از ستاره سنگین میكنه
می برتش می برتش
از توی این دنیای دلمرده ی چاردیواریا
نق نق نحس ساعتا خستگیا بیكاریا
دنیای آش رشته و وراجی و شلختگی
درد قولنج و درد پر خوردن و درد اختگی
دنیای بشكن زدن و لوس بازی
 عروس دوماد بازی و ناموس بازی
دنیای هی خیابونا رو الكی گز كردن
از عربی خوندن یه لچك بسر حظ كردن
دنیای صبح سحرا
تو توپخونه
تماشای دار زدن
نصف شبا
رو قصه آقابالاخان زار زدن
دنیایی كه هر وخت خداش
تو كوچه هاش پا میذاره
یه دسه خاله خانباجی از عقب سرش
یه دسه قداره كش از جلوش میاد
دنیایی كه هر جا میری
 صدای رادیوش میاد
میبرتش میبرتش از توی این همبونه كرم و كثافت و مرض
به آبیای پاك و صاف آسمون میبرتش
به سادگی كهكشوی می برتش
آب از سر یه شاپرك گذشته بود و داشت حالا فروش میداد
علی كوچیكه
نشسته بود كنار حوض
حرفای آبو گوش میداد
انگار كه از اون ته ته ها
از پشت گلكاری نورا یه كسی صداش می زد
آه میكشید
دس عرق كرده و سردش رو یواش به پاش می زد
انگار میگفت یك دو سه
نپریدی ؟ هه هه هه
من توی اون تاریكیای ته آبم بخدا
حرفمو باور كن علی
ماهی خوابم بخدا
دادم تمام سرسرا رو آب و جارو بكنن
پرده های مرواری رو
این رو و آن رو بكنن
به نوكران با وفام سپردم
كجاوه بلورمم آوردم
سه چار تا منزل كه از اینجا دور بشیم
به سبزه زارای همیشه سبز دریا می رسیم
به گله های كف كه چوپون ندارن
به دالونای نور كه پایون ندارن
به قصرای صدف كه پایون ندارن
یادت باشه از سر راه
هفت هشت تا دونه مرواری
جمع كنی كه بعد باهاشون تو بیكاری
یه قل دو قل بازی كنیم
ای علی من بچه دریام نفسم پاكه علی
دریا همونجاس كه همونجا آخر خاكه علی
هر كی كه دریا رو به عمرش ندیده
اززندگیش چی فهمیده ؟
خسته شدم حالم بهم خورد از این بوی لجن
انقده پا به پا نكن كه دو تایی
تا خرخره فرو بریم توی لجن
بپر بیا وگرنه ای علی كوچیكه
مجبور میشم بهت بگم نه تو نه من
آب یهو بالا اومد و هلفی كرد و تو كشید
انگار كه آب جفتشو جست و تو خودش فرو كشید
دایره های نقره ای
توی خودشون
چرخیدن و چرخیدن و خسته شدن
موجا كشاله كردن و از سر نو
به زنجیرای ته حوض بسته شدن
قل قل قل تالاپ تالاپ
قل قل قل تالاپ تالاپ
چرخ می زدن رو سطح آب
تو تاریكی چن تا حباب
علی كجاس ؟
تو باغچه
چی میچینه ؟
آلوچه
آلوچه باغ بالا
جرات داری ؟ بسم الله

فقط گوش کن

s.l