การที่จิตเคลื่อนแล้วรู้ๆ อันแรกเราได้สติ 
เคลื่อนปุ๊บรู้ปั๊บๆ รู้เร็วขึ้นๆ 
จิตเคลื่อนแล้วรู้อย่างนี้ จิตก็ไม่ถูกกิเลสครอบงำ 
เราจะมีศีลอัตโนมัติเกิดขึ้น เรียกเป็นอินทรียสังวรศีล 
เป็นศีลสูง ศีลสูงกว่าศีลที่เราตั้งใจถือเป็นข้อๆ 
นอกจากจะได้สติ ได้ศีลแล้ว 
ตรงที่เราเคลื่อนแล้วเรารู้ 
ขณะที่รู้การเคลื่อนจะดับ จิตจะไม่เคลื่อน 
จิตจะตั้งมั่นขึ้นโดยอัตโนมัติ ตัวนั้นคือตัวสมาธิ 
คือสมาธิที่ดี เป็นสัมมาสมาธิ จิตตั้งมั่น 
แต่ถ้าจิตเคลื่อนแล้วไม่รู้ 
จิตก็ไปจมอยู่กับอารมณ์อันใดอันหนึ่ง 
ไปแช่อยู่กับอารมณ์อันใดอันหนึ่ง ไม่ใช่สมาธิที่ดี 
เป็นสมาธิที่จมที่แช่ นอนนิ่งอยู่ในอารมณ์อันใดอันหนึ่ง 
สงบ แต่ไปไหนต่อไม่ได้ มันก็ซื่อบื้ออยู่อย่างนั้น 
เสียเวลา หาความเจริญก้าวหน้าอะไรไม่ได้หรอก 

การที่เรามีสติเรารู้ จิตไหลแล้วรู้ๆ 
ก็มีสติ มีศีล มีสมาธิแล้ว เรายังมีปัญญาด้วย 
เราจะเริ่มเห็นความจริง 
จิตที่มันตั้งมั่น มันก็ไม่เที่ยง 
เดี๋ยวมันก็ไหลไปทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ
ถ้าคนที่ไม่ได้ฝึกก็คือไหลไปคิด 
พวกที่ฝึกกรรมฐานมาแล้ว ไหลไปจมอยู่กับอารมณ์กรรมฐาน 
ฉะนั้นเราจะไม่รักษาจิตผู้รู้ 
เรามีสติจนจิตตั้งมั่นขึ้นมา มีสมาธิที่ถูกต้อง 
เราจะได้จิตผู้รู้ขึ้นมา 

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
12 ธันวาคม 2564

CD 92

จิตเคลื่อนแล้วรู้  :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 12 ธ.ค. 2564

เข้าใจจิตใจตัวเองก็จะเข้าใจชีวิตของตัวเอง 
เข้าใจสิ่งที่แวดล้อมชีวิตของเราอยู่ 
ครอบครัวเราอย่างนี้แวดล้อมเราอยู่ 
ที่ทำงานเรา เพื่อนร่วมงานเราแวดล้อมเราอยู่อีกชั้นหนึ่ง 
สังคมข้างนอกก็แวดล้อมเราอยู่อีกชั้นหนึ่ง 
สังคมระหว่างประเทศก็แวดล้อมเราอยู่อีกชั้นหนึ่ง 
ถ้าชั้นในสุดก็คือที่จิตของเราเอง 
เขยิบกว้างออกมาก็มีที่กายด้วย ที่จิตด้วย 
กว้างกว่านั้นก็เป็นครอบครัว เป็นสังคม เป็นชั้นๆ ไป 
เรียนจากแกนกลางของมัน 
เรียนรู้อยู่ที่จิตได้ง่ายที่สุดเลย 
ถ้าเมื่อไรเห็นว่าจิตไม่ใช่ตัวเรา 
โลกทั้งโลกมันก็ไม่เป็นตัวเราหรอก 

ง่ายๆ เฝ้ารู้เฝ้าดูไป 
แล้วการที่จะเห็นว่าจิตไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่นึกเอา 
แต่ดูของจริงเอา จิตใจมันเป็นตัวเรา เป็นของเราจริงไหม 
เฝ้ารู้เฝ้าดูลงไป จิตมีแต่ของเกิดดับ 
จิตสุขเกิดแล้วดับ จิตทุกข์เกิดแล้วดับ 
จิตที่เป็นกุศลเกิดแล้วดับ 
จิตโลภ โกรธ หลงเกิดแล้วก็ดับ 
เฝ้ารู้ลงไปเรื่อยๆ แล้วจะเห็นอีก 
จิตจะสุขหรือจิตจะทุกข์ จิตจะดีหรือจิตจะชั่ว 
สั่งไม่ได้ ห้ามไม่ได้ บังคับไม่ได้ นี้เรียกเห็นอนัตตา 
เรียนรู้อยู่เท่านี้ล่ะ รู้ อ่านจิตอ่านใจของตัวเอง 
ขั้นแรกก็รู้ว่ามีสภาวะอะไรเกิดขึ้น 
ขั้นต่อมาก็เห็นเลย
ว่าสภาวะทั้งหมดทั้งสิ้นนั้นไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 
เรียนรู้ลงไปให้มากๆ 
เรียนรู้ลงที่จิตตัวเองให้มากๆ 
แล้วต่อไปมันก็จะเข้าใจ 
ความเข้าใจมันแจ่มแจ้งขึ้น 
กระทั่งจิตยังไม่เป็นตัวเรา 
กายมันจะเป็นตัวเราได้อย่างไร


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
19 ธันวาคม 2564

เข้าใจจิตก็เข้าใจโลก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 ธ.ค. 2564

[คลิปสั้น] ใช้สิ่งที่ถนัดมาเจริญปัญญา หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 20 พ.ย. 64 (641120)

หลักของการปฏิบัตินั้น 
พระพุทธเจ้าสอนแต่ละคนมีหลักของการปฏิบัติ 
หลักของสติปัฏฐาน ของสมถะ ของวิปัสสนา 
สอนอะไร สอนเรื่องไตรลักษณ์ 
เรื่องขันธ์ 5 อายตนะ 6 
ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 ปฏิจจสมุปบาท 24 อะไรอย่างนี้ 
แต่ตอนที่ลงมือปฏิบัติมันมีศิลปะ 
ศิลปะว่าตอนนี้ควรจะทำสมถะ หรือควรจะทำวิปัสสนา 
ถ้าจะทำสมถะ สมถะชนิดไหนเหมาะกับเรา ชนิดไหนไม่เหมาะ 
จะทำวิปัสสนาจะใช้กรรมฐานอะไร 
แล้วจะมองในมุมของอนิจจัง หรือทุกขัง หรืออนัตตา
มันเป็นศิลปะเฉพาะตัวที่เราสังเกตตัวเอง 

ฉะนั้นพวกเราได้ยินว่าหลวงพ่อทำสมถะ
ด้วยอานาปานสติบวกพุทธานุสสติ
แล้วจะต้องเอาอย่าง ไม่ใช่ ทางใครทางมัน
ไปดูตัวเอง ทำอย่างไรแล้วสงบเอาอันนั้น 
ได้ยินว่าหลวงพ่อเจริญปัญญาด้วยการดูจิต 
ทำจิตตานุปัสสนาเห็นจิตเกิดดับ 
เห็นจิตตสังขาร จิตที่มีราคะเกิดดับ 
จิตที่มีโทสะเกิดดับ จิตหลงเกิดดับ 
ก็ไม่ใช่ว่าพวกเราทุกคนจะต้องดูจิต ทางใครทางมัน 
แล้วแต่สะสมมาทางไหนก็ทำทางนั้น 
ค่อยๆ ฝึกเอา แต่หลักต้องแม่น 
ดูจิตก็ไม่ใช่บังคับจิต ดูกายก็ไม่ใช่บังคับกาย 
หลักมันต้องแม่น ดูจิตก็ต้องรู้จิตตามที่จิตเป็น 
จิตเป็นอย่างไรรู้ว่าเป็นอย่างนั้น 
ดูกายก็ต้องกายเป็นอย่างไรรู้ว่าเป็นอย่างนั้น 
ไม่ใช่ไปดัดแปลงกายดัดแปลงจิต 
เห็นไหมหลักนี้อันเดียวกัน 
แต่จะดูอะไรเอาที่เราถนัด ที่มันเหมาะกับจริตนิสัยเรา 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
18 ธันวาคม 2564

หลักต้องแม่น ศิลปะต้องมี :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 18 ธ.ค. 2564

[คลิปสั้น] เห็นความเปลี่ยนแปลงจนเข้าใจ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 21 พ.ย. 64 (641121)

[คลิปสั้น] มีสติคุ้มครองรักษาจิต หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 21 พ.ย. 64 (641121)

[คลิปสั้น] นาทีทองของการปฏิบัติ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 28 พ.ย. 64 (641128)

ฝึกภาวนาให้มันชำนาญ 
ให้มันชินกับการปฏิบัติไว้ 
คนที่เขาภาวนาดีๆ ภาวนาง่ายๆ 
ก่อนที่เขาจะมาถึงจุดที่ภาวนาง่ายๆ ภาวนาได้ดี 
เขาก็ล้มลุกคลุกคลานมาแล้วทั้งนั้น นับภพนับชาติไม่ถ้วน 
อาศัยการสะสม คุ้นชินที่จะรักษาศีล 
ที่จะฝึกจิตฝึกใจให้สงบ ให้ตั้งมั่น ไม่หลงกับโลก 
คุ้นชินที่จะเจริญปัญญา 
ถ้าจิตมันเคยชินที่ฝึกมาแบบนี้ในอดีต 
ปัจจุบันก็ภาวนาง่าย 
ถ้าจิตคุ้นชินกับความไม่มีสติ 
คุ้นชินที่จะผิดศีล คุ้นชินที่จะฟุ้งซ่าน 
คุ้นชินที่จะหลงโลก มันก็ภาวนายาก 

ฉะนั้นเรามาใช้เวลาช่วงนี้ 
ที่พระพุทธศาสนายังดำรงอยู่ 
มาฝึกความคุ้นชินของจิตใจ 
ให้มันคุ้นชินที่จะมีสติ มีศีล มีสมาธิ 
คุ้นชินที่จะเจริญปัญญา 
แล้วต่อไปบุญบารมีเราพอ 
อินทรีย์เราแก่กล้า 
เราก็อาจจะได้มรรคผลในชีวิตนี้ 
ถ้ายังไม่พอก็ไปต่อเอาชาติหน้า 
มันจะง่ายกว่ากันเยอะเลย 
จิตมันไม่ลืมหรอก จิตมันสืบทอดกันมาเรื่อยๆ 
ดวงหนึ่งเกิดขึ้น ดวงหนึ่งดับไป ทั้งวันทั้งคืน
ไม่มีช่องว่าง ไม่มีระยะห่าง
หมายถึงเกิดดับๆๆ ต่อๆ กันไปเรื่อยๆ 
มันก็เอาคุณสมบัติ 
ทั้งที่ดีทั้งที่เลวของจิตดวงก่อนๆ 
เอามาใช้เป็นความเคยชินของจิต 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
25 ธันวาคม 2564

ฝึกจิตให้คุ้นชินกับการภาวนา :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 25 ธ.ค. 2564

จุดสูงสุดของบุญคือการทำสัมมาทิฏฐิให้เกิดขึ้น 
ทำทิฏฐิทำความเห็นให้ถูกต้องนั้นเป็นบุญใหญ่ที่สุดแล้ว 
เพราะประกอบด้วยปัญญา 
บุญประกอบด้วยปัญญาเราก็ต้องรู้วิธี 
ค่อยๆ เรียนรู้วิธีที่จะปฏิบัติธรรม 
ทำทาน ถือศีล นั่งสมาธิอะไรมันก็ดีหรอก ไม่ใช่ไม่ดี 
แต่การจะทำทิฏฐิให้ตรงเป็นบุญสูงสุด 
ทำทิฏฐิให้ตรงก็ต้องฝึกปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน 
ถ้าเราไม่ได้เจริญวิปัสสนากรรมฐาน 
อย่างไรทิฏฐิเราก็ไม่ตรง

(2)
ตัวที่จะช่วยแก้มิจฉาทิฏฐิเราได้มีตัวเดียว
คือการเจริญวิปัสสนากรรมฐาน 
เราจะเห็นรูปธรรมเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป 
รูปก็มีเหตุสัมพันธ์สืบเนื่องกันไป 
อย่างร่างกายเราอาศัยธาตุมาประชุมกัน 
มีธาตุไหลเข้า มีธาตุไหลออก 
ร่างกายเราก็ค่อยๆ ปรับค่อยๆ เปลี่ยนไป 
จากตัวเล็กก็ตัวโตขึ้น 
โตเต็มที่แล้วก็เริ่มตัวฝ่อลงไป 
สุดท้ายก็แตกสลาย 
จิตใจนี้ก็เหมือนกัน 
เราภาวนาเราก็จะเห็น 
จิตทุกชนิดเกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วก็ดับไป 
เกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วก็ดับไป 

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
31 ธันวาคม 2564

วันสิ้นปี

แก้มิจฉาทิฏฐิด้วยวิปัสสนา :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 31 ธ.ค. 2564

ความเมตตาเป็นธรรมะที่สำคัญ 
พระพุทธเจ้าท่านสอน 
“เมตตาเป็นธรรมค้ำจุนโลก” 
โลกก็คือหมู่สัตว์ทั้งหลาย 
ถ้าขาดความเมตตาเสียอย่างเดียว 
มันก็เบียดเบียนกัน 

เวลามีความเมตตาเกิดขึ้น 
คนแรกที่ได้รับประโยชน์คือตัวเราเอง 
ใจที่มีเมตตามันนุ่มนวล อ่อนโยน 
มันเบาสบาย มันเป็นกุศล 
ใครเข้าใกล้เราก็พลอยร่มเย็นไปด้วย 
ถ้าใจเราคิดแต่ประหัตประหาร เบียดเบียน 
แย่งชิงทุกสิ่งทุกอย่างจากคนอื่น 
ใครเขาเข้าใกล้เราเขาหวาดผวา หาความสุขไม่ได้ 
ฉะนั้นเมตตาไม่เพียงแต่ตัวเองได้ประโยชน์ 
ผู้อื่นคือสัตว์โลกทั้งหลายได้ประโยชน์ด้วย 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
1 มกราคม 2565

วันขึ้นปีใหม่

เมตตาเป็นธรรมสำคัญมาก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 ม.ค. 2565

ภาวนา ค่อยๆ เข้าใจไป 
ทำให้ถูก ไม่ใช่ทำแบบลุกลี้ลุกลน 
ภาวนาลุกลี้ลุกลน
อยากจะได้ผลเร็วๆ มันจะไม่ได้อะไร 
ความอยากมันทำให้จิตปรุงแต่ง จิตก็ดิ้นรน 
ความปรุงแต่งของจิตคือภพ 
มรรคผลนิพพานมันพ้นจากภพไป 
เราก็เอาแต่ปรุงแต่ง อยากดีๆ 
อยากดีจิตก็เลยสร้างภพของคนดี 
เป็นคนดี เป็นนักปฏิบัติที่ดีอะไรอย่างนี้ 
มันจอมปลอมทั้งหมดล่ะ ให้รู้ทันเลย 
อันนี้จิตเราปรุงแต่งความเป็นนักปฏิบัติแล้ว 
เรารู้ทันเข้าไป จิตเราปรุงดี เราก็รู้ 
ปรุงชั่วเรื่องง่าย ขนาดปรุงดียังรู้ทัน ยังไม่ติด 
ปรุงชั่วของกระจอกงอกง่อย 
อย่างจิตมันปรุงชั่ว 
สิ่งที่ตามมาทันทีคือความเร่าร้อนหยาบๆ ของจิต 
ถ้าจิตปรุงดี สิ่งที่ตามมาคือภาระของจิต 
มันไม่ได้เดือดร้อนรุนแรงแบบที่ปรุงชั่วหรอก 
แต่มันเป็นภาระ มันเป็นทุกข์ 
ฉะนั้นเวลาเราภาวนา 
อย่ารีบร้อน อย่ากระโดด อย่าข้ามขั้น 
ค่อยๆ ภาวนา ค่อยๆ เรียน ค่อยๆ รู้ 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
2 มกราคม 2565

เวลาภาวนาอย่าใจร้อน :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ม.ค. 2565

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

เข้าใจจิตก็เข้าใจโลก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 ธ.ค. 2564

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช