ยุคนี้คือยุควุ่นวายไม่ใช่ยุควิเวก 
เมื่อมันวุ่นวายเราก็ต้องดูกรรมฐานที่มันทำได้ 
เราไม่ต้องไปฝันหรอกเรื่องจะเข้าฌานได้
เราต้องมาดูอะไรที่เราทำได้ 
อะไรที่เรามี แล้วกรรมฐานแบบไหนที่เราทำได้ 
ทุกวันนี้สิ่งที่พวกเรามี 
คือเราสามารถใช้เหตุผลได้เยอะ 
คนแต่ก่อนจะศรัทธาสูง 
พอมีศรัทธามากก็มีวิริยะมาก 
พอศรัทธามากขยันนั่งสมาธิ เดินจงกรม 
ยุคเราไม่ค่อยศรัทธาแล้ว 
ศรัทธาเราจำกัดแล้ว 
สิ่งที่พวกเรามีคือการคิด ใช้เหตุใช้ผลมาก 
ฉะนั้นธรรมะที่เราจะยอมรับได้ เราต้องรู้เหตุรู้ผล 

กรรมฐานที่เหมาะกับพวกฟุ้งซ่าน พวกคิดมาก 
คือสังเกตจิตใจของเราไป 
ต้องอดทนเอา ดูความเปลี่ยนแปลงของจิต 
ตามรู้ความเปลี่ยนแปลงของจิต ดูได้ทั้งวันยิ่งดี
ตั้งแต่ตื่นนอนแล้วดูไปเรื่อยๆ เลย
เฝ้ารู้เฝ้าดูจนเราเห็นความจริง 
ความจริงของร่างกาย ความจริงของจิตใจ


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
22 มกราคม 2565

CD 92

กรรมฐานในยุควุ่นวาย :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 22 ม.ค. 2565

เรียนรู้ความจริงของร่างกาย 
เรียนรู้ความจริงของจิตใจไป 
วันหนึ่งก็จะรู้ว่าในโลกนี้อะไรมีคุณค่าบ้าง 
ในโลกมีแต่ของชั่วคราว 
สิ่งที่มีคุณค่าคือธรรมะ 
แล้วยิ่งเราเข้าใกล้ธรรมะเท่าไร 
จิตใจเรายิ่งเป็นอิสระมากขึ้น ไม่ใช่เป็นทาส 
อยู่กับโลกเป็นทาสมันหนักขึ้นทุกที 
เป็นทาสของเงินทอง ของทรัพย์สิน 
เป็นทาสของครอบครัว 
เป็นทาสของหน้าที่การงาน 
เป็นทาสของชื่อเสียงเกียรติยศ 
เป็นทาสของความโลภต่างๆ 
เป็นทาสของกาม หิวตลอดเวลา 
เราเข้าใจความจริง ร่างกายนี้หาสาระไม่ได้ 
การที่จะเอาตัวเองให้เป็นทาสมันจะลดลง 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
19 กุมภาพันธ์ 2565

CD 93

เรียนรู้ความจริงของโลก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 ก.พ. 2565

ค่อยภาวนาถึงจุดหนึ่ง 
เราจะพบว่าความปรุงแต่งทั้งหลายคือทุกข์ 
พอรู้แล้ว ปัญญามันแก่รอบ มันก็ไม่เอาแล้ว 
ความปรุงแต่ง จะปรุงชั่ว จะปรุงดี 
หรือพยายามจะไม่ปรุง 
มันก็คือปรุง ก็คือทุกข์ทั้งหมด 
พอจิตมันพ้นจากความปรุงแต่ง 
มันก็เข้าถึงความสุขที่อยู่เหนือความปรุงแต่ง 
ความสุขของความสงบ 
ความสุขของการพ้นความเสียดแทงทั้งหลาย 
ความสุขของการไม่มีภาระของใจ 
ใจมันมีความสุขขึ้นมา


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
20 กุมภาพันธ์ 2565

รู้ทันความปรุงแต่งของจิต :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 20 ก.พ. 2565

[คลิปสั้น] วิ่งตะครุมเงาตัวเอง หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 ก.พ. 65 (650219)

พวกเราต้องไม่ประมาท 
อย่านึกว่าศาสนาพุทธจะยั่งยืนนักหนา 
ถ้าเราไม่ลงมือศึกษา ไม่ลงมือปฏิบัติ 
ศาสนาพุทธจะหายเมื่อไรก็ได้ 
ฉะนั้นเราประมาทเกินไป 
อย่างวันนี้เราก็ชอบคิดว่าเรายังไม่ตาย ยังมีชีวิตอีกนาน 
เอาไว้เมื่อนั้นเมื่อนี้เราค่อยปฏิบัติ 
ก็มัวคิดอย่างนี้เลยไม่ได้ปฏิบัติเสียที 
บางคนกะว่าอายุ 50 ปีขึ้นไปแล้วถึงจะปฏิบัติ 
บังเอิญอยู่ไม่ถึง 50 ปีตายเสียก่อน นี้เรียกว่าคนประมาท 

อย่างพวกเรามีโอกาสเจอศาสนาพุทธแล้ว 
ถ้าไม่รู้จักตักตวงผลประโยชน์จากศาสนาพุทธ 
คือการเรียนรู้สัจธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าให้ถ่องแท้ 
เรียกว่าเราประมาท 
เพราะศาสนาพุทธจะสูญไปเมื่อไร ไม่รู้ 
ปกติไม่ยั่งยืนเท่าไรหรอก 
มันเป็นศาสนาที่เข้าใจยาก ศาสนาที่ต้องช่วยตัวเอง 
คนส่วนใหญ่อ่อนแอไม่ได้คิดจะช่วยตัวเอง 
คิดจะขอพรขออะไรไป 
ฉะนั้นอย่าประมาท มีโอกาสได้ยินได้ฟังธรรมะแล้ว ลงมือปฏิบัติ 
วิธีปฏิบัติธรรมไม่ใช่เรื่องนั่งสมาธิ เดินจงกรม แค่นั้นไม่พอ 
ถ้าเราไม่เคยมีศีล เราตั้งใจรักษาศีล
ก็เรียกว่าเราปฏิบัติธรรมแล้ว 
หรือเราทำตามที่พระพุทธเจ้าสอน 
ท่านสอนให้เราถือศีล เราไม่ผัด
ว่ารอเมื่อนั้นเมื่อนี้ก่อนค่อยถือ 
แล้วตั้งใจให้เด็ดเดี่ยวไป 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
16 เมษายน 2565

มีชีวิตด้วยความไม่ประมาท :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 16 เม.ย. 2565

ข้อที่หนึ่ง อย่าอยากรู้แล้วเที่ยวแสวงหาว่าตอนนี้จิตเป็นอย่างไร 
ให้ความรู้สึกเกิดขึ้นก่อนแล้วค่อยรู้ว่ามันรู้สึกอะไร 
กฎข้อที่สอง ระหว่างรู้ อย่าถลำลงไปรู้ 
จิตต้องเป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน 
จิตผู้รู้ก็ต้องอาศัยการฝึกอย่างที่ว่า 
ทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง 
แล้วรู้ทันจิตที่มันหลงไปไหลไป 
กฎข้อที่สามของการดูจิตก็คือ 
อย่าเข้าไปแทรกแซงสภาวะ 
ความสุขเกิด ไม่ต้องไปหลงยินดีมัน 
ถ้าหลงยินดีให้รู้ทัน 
ความทุกข์เกิด ไม่ต้องไปยินร้าย 
ถ้ายินร้ายเกิด ให้รู้ทัน 
จิตมันจะเป็นกลาง ตั้งมั่น 
มันมาในขั้นที่สอง ต้องตั้งมั่นแล้ว 
ขั้นที่สาม รู้ซื่อๆ  คือขั้นของความเป็นกลาง
 เพราะฉะนั้นเวลาสภาวะใดๆ เกิดขึ้น 
แล้วจิตยินดีให้รู้ทัน จิตยินร้ายให้รู้ทัน 
จิตก็จะเป็นกลางต่อสภาวะทั้งหลายทั้งปวง 

เพราะฉะนั้นหลวงพ่อถึงสรุปการปฏิบัติเอาไว้ในประโยคสั้นๆ 
“ให้เรามีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง” 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
24 เมษายน 2565

กฎของการดูจิต 3 ข้อ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 24 เม.ย. 2565

เราฝึกตัวเองทุกวันๆ 
ศีลต้องรักษา สมาธิคือการทำในรูปแบบ ต้องทำ 
ต้องมีเครื่องอยู่ของจิต แล้วก็คอยรู้เท่าทัน
จิตใจของเราเป็นอย่างไร คอยรู้เท่าทัน 
สติมันจะเกิด สมาธิมันก็เกิด ปัญญามันก็เกิด 
สุดท้ายวิมุตติมันก็เกิด
อยากดูว่ากฎแห่งกรรมมีไหม ดูที่จิตเรานี่ล่ะ 
เวลาเราโมโหมากๆ โกรธเต็มเหนี่ยวเลย 
ตอนที่หายโกรธแล้ว มาดูสิ 
จิตรับวิบาก จิตไม่มีความสุขหรอก 
หรือเวลามีราคะแรงๆ 
ประเภท แหม หื่นมากเลยอะไรอย่างนี้ 
พอราคะนั้นผ่านไปแล้ว 
มาดูสิ จิตผ่องใสหรือเศร้าหมอง 
เราจะรู้เลยว่า ทำชั่วไม่ว่าเล็กน้อยแค่ไหนก็มีผลที่ไม่ดี 
ใจมันจะค่อยๆ ขยาดต่อการทำชั่ว 
จะขวนขวายที่จะทำดีให้มากขึ้นๆ 
เพื่อจะได้พ้นจากการเวียนว่าย 
ไม่ได้ทุกข์แล้วทุกข์อีกอยู่อย่างนี้ 
ใจมันจะค่อยๆ อยากพ้นไป แล้วจะขยันภาวนา 
ฝึกทุกวันๆ แล้ววันหนึ่งจะได้ดี 
โลกเขาก็วุ่นวายอย่างนี้ล่ะ 
เราไม่ห้ามมัน ห้ามมันไม่ได้ 
แต่เราไม่วุ่นวายไปกับโลก


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
11 มิถุนายน 2565

CD 94

เราไม่วุ่นวายไปกับโลก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 11 มิ.ย. 2565

เราปฏิบัติธรรมเราก็จะมีความสุข 
เราถือศีลเราก็มีความสุข 
เราทำสมาธิเราก็มีความสุข 
เราเจริญปัญญาเราก็มีความสุข 
แต่ความสุขมันของศีล ของสมาธิ ของปัญญา 
มันก็ยังไม่เหมือนกันทีเดียว 
อย่างเรารักษาศีลไว้ได้ดี 
พอเรานึกถึงเรารักษาศีลมาอย่างดี พยายามจะไม่ทำผิดศีล 
เราจะเกิดความรู้สึกอิ่มอกอิ่มใจขึ้นมา มันก็เป็นความสุขอย่างหนึ่ง
ถ้าเราฝึกสมาธิมันก็มีความสุขไปอีกแบบหนึ่ง จิตมันสงบ
บางทีรู้สึกตัวอยู่เฉยๆ ความสุขผุดขึ้นมาเอง 
 
ถ้าเข้าฌานมันยิ่งสุขมหาศาล มันสุขแบบมันฉ่ำ มันเย็น
ความสุขของปัญญามันก็เป็นอีกแบบหนึ่ง
เวลาที่มันเกิดความรู้ถูก ความเข้าใจถูกบางสิ่งบางอย่างขึ้นมา
เข้าใจธรรมะเป็นเรื่องๆ ไป 
ตรงที่มันเข้าใจมันจะมีความสุขเกิดขึ้นด้วย
ความสุขของสมาธิมันเป็นคล้ายๆ ความสุขแบบเด็กๆ 
ส่วนความสุขของการเจริญปัญญานั้น 
มันคล้ายๆ ความสุขของผู้ใหญ่ที่ทำงานที่ยากๆ สำเร็จ
จิตมันก็เบิกบานขึ้นมา
มันมีความสุขที่สูงกว่านั้นอีก 2 อัน 
ความสุขตอนที่เกิดอริยผล 
ตอนที่เกิดอริยผลจิตมันเบิกบานมหาศาล 
แล้วก็ความสุขตอนที่เราสัมผัสพระนิพพาน 
มันมีความสุขที่ไม่รู้จะบอกอย่างไร
ความสุขของพระนิพพาน 
คือความสุขจากการพ้นทุกข์ 
ไม่ใช่ความสุขจากการสร้างภาวะอันใดอันหนึ่งขึ้นมา 
ความสุขจากการถือศีล 
ความสุขจากการทำสมาธิ 
ความสุขที่เราเกิดปัญญาแต่ละเรื่องๆ 
เป็นความสุขที่ยังเกิดในภพ อยู่ในภพ 
มันเป็นความสุขมหาศาลถ้าเทียบกับชาวโลก  
ความสุขของศีล ของสมาธิ ของปัญญาเหนือกว่า 
แต่ยังเป็นโลกียะอยู่ 
ความสุขของมรรคผลนิพพานเป็นโลกุตตระ 
โดยเฉพาะความสุขของพระนิพพานนั้นไม่มีอะไรเหมือน


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
18 มิถุนายน 2565

ความสุขจากการปฏิบัติธรรม :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 18 มิ.ย. 2565

มีร่างกาย มันก็มีภาระ มีผมก็มีภาระ มีขนก็มีภาระ 
อย่างต้องโกนหนวดโกนเครา 
โกนขนรักแร้ โกนขนหน้าแข้ง
ผิวหนังมีรูพรุนๆ อยู่ทั้งตัวเลย 
ผิวหนังมีของโสโครกไหลออกมาตลอดเวลา 
สวยแค่ไหน ไม่อาบน้ำสัก 2 - 3 วัน 
ก็ไม่มีใครเขาเข้าใกล้แล้ว เหงื่อไคลสกปรกโสโครก 
เป็นขี้กลากขี้เกลื้อนอะไรขึ้นมา ไม่ได้สวยไม่ได้งาม 
ถ้าเราดูลงไป เราก็จะเห็นร่างกายไม่ใช่ของดีของวิเศษหรอก 
มีร่างกายก็มีภาระอันมากมายเกิดขึ้น 
ใจมันก็จะค่อยๆ คลายความรัก 
ความหวงแหนในร่างกายออกไป 
สุดท้ายมันก็รู้สึกร่างกาย มันแค่ของอาศัย 
แล้ววันหนึ่งก็แตกสลายไป 
ระหว่างที่ยังไม่แตกสลายก็เป็นภาระวุ่นวายไม่เลิก 
พอเห็นอย่างนี้มันจะค่อยคลายความยึดถือในร่างกายออกไป

ถ้าเราดูจิตดูใจเราก็จะเห็น 
ความรู้สึกทุกชนิดที่เกิดขึ้นกับจิต 
จะสุขหรือทุกข์ จะดีหรือชั่ว ก็เป็นภาระกับจิตทั้งสิ้น 
เป็นภาระในการแสวงหาอารมณ์ที่ดี 
เป็นภาระในการผลักไสอารมณ์ที่ไม่ดี 
เป็นภาระในการรักษาอารมณ์ที่ดีอะไรอย่างนี้ 
มันมีภาระเกิดขึ้นทั้งหมดเลย 
ถ้าจิตมันไปหลงในความรู้สึกทั้งหลาย 
สุข ทุกข์ ดี ชั่วทั้งหลาย ก็เป็นภาระของจิต 
เห็นแล้วก็วางได้


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
26 มิถุนายน 2565

กายมีแต่ทุกข์ จิตมีแต่ภาระ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 26 มิ.ย. 2565

ถ้าไม่มีจิตสักดวงเดียว 
การรับรู้ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ก็ไม่มี 
ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ทำงานไม่ได้ 
ถ้ามันไม่มีจิตดวงเดียวนี้ 
ฉะนั้นพอตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ มันทำงานไม่ได้ 
โลกภายนอกมันก็ไม่ปรากฏขึ้น 
รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ทั้งหลาย ก็ไม่มี 
เราพยายามตัดตรงเข้ามารู้เท่าทันจิตใจตัวเองไป 
จิตสุขก็รู้ จิตทุกข์ก็รู้ จิตดีก็รู้ จิตชั่วก็รู้ รู้ไปเรื่อยๆ 
จิตหลงไปดูรูป หลงไปฟังเสียง 
หลงไปดมกลิ่น หลงไปลิ้มรส 
หลงไปรู้สัมผัสทางกาย 
หลงไปคิดนึกทางใจ ก็รู้มันไป 
ฝึกไปเรื่อยๆ บ่อยๆ 
ถึงวันหนึ่งเราจะเห็น จิตมันทำงานได้เอง 
เวลาจะสุขเราสั่งไม่ได้ เวลาจะทุกข์เราห้ามไม่ได้ 
เวลาจะดีเราก็สั่งให้เกิดไม่ได้ 
เกิดแล้วรักษาให้ตลอดไปก็ไม่ได้ 
เวลาจะชั่วห้ามมันก็ไม่ได้ ไล่มันก็ไม่ไป 
แล้วจิตเองเดี๋ยวก็เป็นผู้รู้ เดี๋ยวก็เป็นผู้หลง หลงทางทวารทั้ง 6

เห็นไปเรื่อยๆ สุดท้ายปัญญามันก็แทงตลอด 
จิตนี้ไม่ใช่ตัวเรา 
จิตเป็นแค่สภาพธรรมอันหนึ่งเท่านั้นเอง 
ไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ของเรา จิตไม่ใช่เรา 
ขันธ์ 5 เป็นผลผลิตของจิต มันก็ไม่ใช่เรา 
โลกซึ่งมันปรากฏขึ้นมาได้ก็เพราะเรามีจิต 
มันก็เลยพลอยไม่ใช่เราไปด้วย 
ไม่ยากหรอก สังเกตจิตตัวเองไป 
ค่อยๆ รู้ ค่อยๆ ดูไป อย่ารีบร้อน


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
16 กรกฎาคม 2565

จิตไม่ใช่เรา :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 16 ก.ค. 2565

[คลิปสั้น] สร้างความเคยชินใหม่ให้จิต หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 มิ.ย. 65 (650619)

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง